پایگاه خبری مسجد نیوز

واژه مسجد در لغت، اسم مکان از فعل (سجد، یسجد) به معنای «جایگاه سجده و محل عبادت و در فارسی مزگت، هم گفته شده است و از قاعده معروف اسم زمان و مکان در ثلاثی مجرد، مضموم العین، مستثنی است. البته لغت دانان بزرگی، چون «فراء» بر آنند که مسجد، به فتح عین نیز، جایز است اگرچه با این تلفظ تاکنون استعمال نشده است.

تعریف لغوی مسجد در معاجم و فرهنگ های لغت، دارای تعابیر گوناگونی است که در واقع تمامی آنها به یک معنا باز می شود. «زجاج» در تعریف مسجد می گوید:«کل موضع یتعبد فیه فهو مسجد»، و «ابن اعرابی» گفته است: «المسجد بفتح الجیم، محراب البیوت و مصلی الجماعات»، «راغب اصفهانی» در مفردات می گوید: «المسجد موضع الصلاة اعتبارا باالسّجود» .

به این ترتیب مسجد که در زبان عربی اسم مکان، مشتق از ریشه ثلاثی مجرد «سجد» است در زبان فارسی به معنای جایگاه نماز و محل عبادت به کار رفته است. در اینکه چرا کلمه مسجد برای مکان عبادت و محل نماز استعمال شده است گفته اند: از آنجا که سجود شریف ترین و مهمترین ارکران نماز است در آن بیش از دیگر افعال نماز، تاکید رفته است و بر محل عبادت و نماز اطلاق شده است.

مسجد محلی است برای سجده در پیشگاه با عظمت خداوند و مکانی است که برای ابراز بندگی و عرض حمد و سپاس به درگاه پروردگار عالمیان، در برابر آن همه نعمت ها و موهبت های مادی و معنوی.

مسجد: «جایگاهی است برای انجام فرایض دینی و موضعی است برای ساییدن پیشانی بر خاک، به نشان عبودیت و بندگی بالاخره مسجد جای تعیین حد و مرز مخلوق، در پیشگاه خالق یکتا و مولای بی همتا است».

در فرهنگ دینی واژه مسجد یادآور سجده و کرنش است که زیباترین شکل و شیوه پرستش و بندگی است. مسجد، خانه خدا و مجلس پیامبران بزرگ و خانه پارسایان است. مسجد مرکز پرستش خالصانه و توحید ناب است.

در اصطلاح عرفی، مسجد عبادتگاه خاص مسلمانان است ولی در قرآن کریم، به معابد اهل کتاب نیز اطلاق شده است: «قال الذین غلبوا علی امرهم لنتخذن علیهم مسجدا» (آنان که به واقع احوال اصحاب کهف اطلاع یافتند، گفتند به یادگار آنان، برایشان مسجدی می سازیم و «سبحان الذی اسری بعبده لیلاً

من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی ... » (پاک و منزه است خدایی که شبی بنده خود محمد(ص) را از مسجدالحرام به مسجدالاقصایی که پیرامون اش را مبارک و پر نعمت ساختیم سیر داد تا آیات خود را به او بنمایاند... ) .

در اصطلاح شرعی، مسجد به مکان معین و موقوف، برای نماز اطلاق شده چنان که در متون فقهی در این باب، آمده است: « المراد بالمسجد المکان الموقوف علی کافه المسلمین للصلاة».

گذشته از واژه مسجد، گاه «جامع» نیز بر این مکان اطلاق شده است. در واقع «جامع»، صفت برای مسجد بزرگی است که در آن نماز جمعه برپا می شود: «این واژه نخستین بار، توسط خلیفه دوم، هنگامی که دستور بنای مساجد جامع را، جهت برگزاری نماز جمعه به والیان و استانداران شهرهای اسلامی صادر کرد، استعمال شد.

خلاصه سخن اینکه «مسجد از مهمترین مفاهیم و گزاره دینی است که بحران عدم درک صحیح جوانان، در خصوص حقیقت وجودی آن، سبب پایین آمدن اعتقاد به آن و ضعف گرایش به حضور در جمع نمازگزاران می شود.

نماز

نماز از نظر لغوی، به معنای «پرستش، نیاز، سجود، بندگی و اطاعت» است. نماز یکی از فرائض دین مبین اسلام و از مهمترین و برجسته ترین عباداتی است که سرآمد و قله دیگر عبادات محسوب می شود. دروازه ورود به بهشت، غذای روح انسان، مایه آرامش روان و بالاترین پاسخ به برترین نیاز انسان نماز است. نماز را جامع جمعی عبادات بر شمرده اند، از آن جهت که پذیرش دیگر اعمال و افعال انسان در گرو پذیرفتن آن از سوی خداوند است.

نماز یا صلاة به تعبیری در فرهنگ اسلامی، ستون دین است. مرحوم علامه طباطبایی صاحب تفسیرالمیزان، معنی جامع صلاة را میل، انعطاف و توجه می داند و البته بسته به درجات موارد آن، این میل و انعطاف تفاوت پیدا می کند یعنی اگر از ناحیه خدای تعالی باشد، انعطاف و توجه رحمت او نسبت به بندگان است و اگر از ناحیه ملائکه باشد استغفار و وساطت در رسانیدن رحمت به بندگان است و نسبت به پیغمبر آن است که او را تزکیه کرده، برایش استغفار کنند و اگر از ناحیه مومنان باشد، دعا و تقاضای رحمت است. صاحب مجمع البیان گفته: صلاة در لغت به معنی دعا است. نماز در اصطلاح شرع عبارت است از افعال مخصوص، به کیفیت مخصوص که شامل: قیام، تکبیر، قرائت، رکوع، سجود، تشهد و تسلیم است و این دلالت می کند که این اسم، از لغت به شرع نقل شده است.

هیچ شک و تردیدی نیست که نماز به عنوان یک زبان مشترک، برای اقیانوس بیکران انسان ها از اقالیم و نژادهای مختلف، نقش به سزایی در برآورده ساختن نیازهای مشترک آنها دارد. نماز بلندترین فریاد و اولین عملی است که در روز قیامت مورد سنجش و سوال قرار می گیرد. نماز مهمترین و برترین طریق رسیدن به خداوند و آراسته شدن به فضایل و دوری از رزائل اخلاقی است. نماز والاترین نیایش به درگاه الهی، با انجام آن ممکن می شود و جهشی است از سَر عشق و اخلاص، به سوی پروردگار و بارزترین جلوه احساس دینی و دین باوری و نیاز درونی و فطری انسان و زیباترین جلوه پرستش و والاترین گونه نیایش، در نماز تجلی می یابد.

نماز ذکر خدا و برای یاد اوست. چشمه سار پاک و طاهری است که روح را شست و شو داده و سبب پرواز روح، در بیرکان و رحمت الهی و سیراب شدن از بی نهایت لطف او می شود. ذکری که در زمانه گسیختگی پیوندها، پیوندی محکم را با خالق هستی، برقرار می کند که نگسستن از آن، آدمی را در این جهان از طوفان های سهمگین اضطراب و غوطه ور شدن در منجلاب و گرداب فحشا و منکرات نجات داده و به ساحل آرامش می رساند. وجود ده ها حدیث و روایت از رسول گرامی اسلام و ائمه معصومین (علیهم السلام)، در بیان اهمیت و جایگاه نماز، نشان از شأن و منزلتی است که این عبادت در میان دیگر عبادات و اعمال و افعال دارد.

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) نماز را نور چشمان خویش می خواند. نورانیت در دل بصیرت و آگاهی در دیده، اخلاص و صفا و پاکی در عمل، صراحت و صداقت در زبان و ... همه، در اقامه و برپایی نماز محقق می شود.

نماز دارای آداب و دستورات فراوانی است که برای نوجوانان و جوانانی که در ابتدای راه دین ورزی قرار دارند شایسته نیست، عمل به این آموزه ها به یکباره از آنها درخواست شود. به نظر می رسد تکیه بر سه محور اصلی که شالوده، اساس و فلسفه وجودی اقامه نماز است در انجام این عمل مهم، ضروری است. اگر این سه عامل اصلی توسط نوجوانان و جوانان به صورت مستمر و درست و صحیح انجام گیرد، دستسرسی به دیگر آداب و دستورات عملی اسلام، در ارتباط با نماز سهل الوصول خواهد شد:

الف) نماز به صورت جماعت باشد

ب) در اول وقت اقامه شود

ج)در مسجد خوانده شود

ادامه دارد...

منبع: کتاب «روش های جذب نوجوانان و جوانان به مساجد و نماز جماعت» نوشته محمدعلی موظف رستمی

منبع: کتاب روش های جذب نوجوانان و جوان

N846/U0/S6,/C1/T3