پژوهش؛
مسجد تراز انقلاب اسلامی چه ویژگیهایی دارد؟

مسجد تراز، پایگاه و سنگر اصلی اجتماع و انسجام بخشی استعدادها و توانمندیهای جامعه در جهت تامین نیازهای توده مردم در چارچوب ارزشهای انقلاب اسلامی و حلقه وصل بین امّت و امام مسلمین و کارگزاران است.
مسجدنیور: استحکام و استمرار نظام و حاکمیّت دینی و انقلابی مبتنی است بر زیرساختهای مبنایی و آموزههای مکتبی و انقلابی که درمحافل علمی(حوزوی و دانشگاهی) و نهادهای دینی بویژه سنگر مساجد تبیین و ترویج میگردد، این امر مستلزم مدیریت راهبردی و نقش آفرینی میدانی وفراگیر مساجد و اثرگذاری مستقیم بر تار و پود قوانین و جهت گیری نهادهای سیاسی و فرهنگی و مدیریتی جامعه می باشد، متاسفانه هویت و ظرفیتهای مساجد با وجود فرصتهای بوجود آمده پس از پیروزی انقلاب اسلامی یا بخوبی شناسایی نشده و یا مورد غفلت قرار گرفته است.
در جامعه و نظام مبتنی بر اصول و آموزه های دینی، مسجد محوری و حاکمیت فرهنگ مسجدی که همان فرهنگ ناب مکتبی و اسلامی است از اولویت و بلکه اصالت برخوردار است زیرا در چنین نظامی اصالت با دین و مکتب است و الزاما تمام تار و پود و شئون قوانین و نظامات اجتماعی باید متأثر از احکام و دستور العملهای دینی باشد چه آنکه هویت جامعه به مکتبی بودن آن است و لذا در صدر اسلام بنا و احداث مسجد در اولویت اول بود تا رتق و فتق امور مردم و جامعه در آن صورت پذیرد.
جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان نظام سیاسی مبتنی بر دین، به لحاظ آرمانی، مستلزم حرکت انقلابی بر ریل کارآمدی و رشد و پیشرفت میباشد تا همواره بتواند ظرفیت الگوبودن برای جوامع تشنه ی عدالت و معنویت و امنیت را در درون خود حفظ و تقویت نماید. این مهم محقق نخواهد شد مگر با تمرکز بر عوامل و مؤلفههای موجده آنکه ریشه در اصلیترین سنگر انقلاب اسلامی یعنی مساجد دارد.
چه آنکه انقلاب اسلامی ریشه در مسجد و مسجد نیز کانون تمدّن ساز و مولِّد فکر و اندیشه و تربیت اسلامی و انقلابی و پایگاه شناسایی و بسیج کنندگی ظرفیتها و استعدادهای متنوع (بعنوان سنگر اصلی انقلاب و نظام برآمده از آن) شناخته میشود. از این روی تبیین درست شأن و منزلت مسجد تراز انقلاب اسلامی در جامعه انقلابی و ولایی محله محور و احیای ظرفیتهای تمدن ساز و تحول آفرین مساجد و بازگرداندن اثرگذاری آن در دستگاههای تصمیمساز و تصمیمگیر، امری است ضروری و در اولویت توجهات باید قرار گیرد و الّا خسارتها و آسیبهای ناشی از آن غیرقابل جبران خواهد بود.
مسجد تراز انقلاب اسلامی، از متن اسلام ناب جوشیده و در تمام ابعاد زندگی مؤمنانه انسان (فردی و اجتماعی) بمنزله کانون محوری تولید فکر و اندیشه مکتبی وتربیتی و انقلابی در جهت رشد و تعالی و کمال آحاد مردم و تمدن سازی، با رویکرد جهادی و انقلابی؛ نقش آفرین و اثرگزار می باشد.
در واقع مسجد تراز، پایگاه و سنگر اصلی اجتماع و انسجام بخشی استعدادها و توانمندیهای جامعه در جهت تامین نیازهای توده مردم در چارچوب ارزشهای انقلاب اسلامی و حلقه وصل بین امّت و امام مسلمین و کارگزاران و متولیان جامعه و مردم می باشد. مسجد تراز انقلاب اسلامی، می تواند کانون اصلی و محوری تحولات اجتماعی باشد. در نظام و جامعه ی دولت محله ومسجد محور. با احیای ظرفیتهای بالقوه و خاموش و مورد غفلت قرار گرفته مساجد و ارائه نظام جامع نظارتی و هدایتی و پیش برنده، در جهت افزایش پویائی و جاذبه های مسا جد، در عین حفظ استقلال، ارتباط متقابل اثر بخش و هم افزا، اولاً؛ بین مساجد و گلوگاه های تصمیم ساز و تصمیم گیر در ساحت های دینی تربیتی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، وثانیاً؛ بین مسجد و خانواده و مدرسه در جامعه اسلامی؛ ایجاد و یا ترمیم و اصلاح می گردد. انشالله
امام خمینی(ره) :
- مسجد محلی است که از مسجد باید امور اداره بشود.
- مسجد سنگری است که هیچ یک از سنگرهای اسلام به اندازه آن توانایی دفاع و حمایت از اسلام و انقلاب را ندارد.
(صحیفه نور، ج 13/ص 15)
امام خامنه ای(مدظلهالعالی) :
"در مسجد پیامبر اکرم نمیرفت فقط نماز بخواند و بیرون بیاید، کاری که برای اجتماع پیش میآمد مهم بود، میفرمودند «الصلوة جامعه» بروید به سمت محل صلات، برای چه؟ برای اینکه راجع به مسأله جنگ مشورت کنیم یا خبر بدهیم یا همکاری کنیم یا بسیج کنیم امکانات را و بقیه چیزها، و شما در تاریخ اسلام مشاهده میکنید که مساجد مرکزی برای تعلیم بود و..." (در دیدار با ائمه جماعات مساجد تهران، (31/05/1395)
ضرورت؛
1-نبود تعریف روشن از هویت و شاکله ی مسجد تراز انقلاب، نامشخص بودن تمامی ارکان وشاخص ها وکارکرد های آن.
2- ضعف در رویکرد انقلابی و جهادی و مقاومتی به مساجد.
3- سردرگمی در مدیریت راهبردی مساجد، (وجود مدعیان و متولیان گوناگون و مختلف).
4- فقدان شبکه سازی موثر و هم افزا میان مساجد کشور و مساجد جهان اسلام.
5-ضعف درارتباط اثر بخش و هم افزا بین مسجد و خانواده و مدرسه با رویکرد محله محوری.
6-ضعف در پاسخگو بودن مساجد به ابهامات و مسائل مختلف آحاد مردم بویژه نسل جوان.
7- وجود حلقه مفقوده ارتباط متقابل و اثر بخش و هم افزا بین مساجد و گلوگاه های تصمیم ساز و تصمیم گیر در ساحت های دینی، تربیتی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.
اهمیت؛
1-فراهم کردن زمینه برای شناخت و احیای ظرفیتهای فراموش شده مساجد تراز انقلاب وشبکه سازی و زمینه سازی مساجد برای به اشتراک گذاری تجارب گام نُخست انقلاب بمنظور شناخت وتجلّی هویت مسجد تراز انقلاب اسلامی در گام دوّم انقلاب و ترسیم جایگاه و نقش مساجد در نظام مسائل اولویت دار جامعه انقلابی و مکتبی و تلاش برای حل آنها به کمک سایر نهادها و بازیگران ، با رویکرد دولت محله و مسجد محور و نیز هویت تحولی و تمدّنی.
2- تأمین انتظارات از کارکرد مساجد در گام دوم انقلاب اسلامی. (لزوم قرار گرفتن مساجدتراز انقلاب بعنوان کانون شکل دهی و انسجام بخشی و هدایت تشکلها و سمن های مردمی و نیز محور اصلی مدنیت و نظامات شهر اسلامی با رویکرد محله محور).
3- کانون محوری هرگونه تحول و انقلاب و پایه اصلی تمّدن سازی در مکتب اسلام " مسجد " است، گواه این امر:
اولا؛ سابقه تمدنی اسلام و سیره پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله) و ائمه معصوین (سلام الله علیهم) و بزرگان دین.
ثانیا؛ پیشینه انقلاب اسلامی و نقش مساجد بعنوان سنگر و کانون اصلی تحولات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی در جامعه انقلابی ایران اسلامی می باشد.
مسأله اصلی :
ابهام در ماهیت و ظرفیتهای مسجد تراز انقلاب اسلامی!
بدلیل ابهام در نقشهای مورد انتظار و شأن و جایگاه واقعی مسجد تراز انقلاب اسلامی؟
نامشخص بودن ارکان و شاخصه ها و کارکردهای مسجد تراز انقلاب اسلامی؟
نبود زمینه های انسجام بخش و شبکه سازو هم افزا و عدم وجود نظام واحد نظارتی و هدایتی و پیش برنده مساجد در سطح ملی.
نامشخص بودن متولی اصلی مساجد با وجود مدعیان فراوان، عدم شفافیت در ارکان جهت ساز و تحول آفرین مساجد اعم از چشم انداز، اهداف، رسالتها و ظرفیتهای پاسخگو و اقناع کننده مساجد.
هدف راهبردی :
• هویت بخشی به مسجد تراز انقلاب و تقویت نقش آفرینی مطلوب آن (تمدّن ساز) و پاسخگوئی مساجد به نیازهای واقعی مردم از طریق جلب توجه مدیران و مسئولان تصمیم ساز و تصمیم گیر در حاکمیّت و دولت اسلامی به فرهنگ مسجدی و دینی با رویکرد محله اسلامی مسجد محور.
اهداف فرعی:
1-اصلاح نوع نگاه به مسجد و تبیین جایگاه و مفهوم واقعی مسجد در جامعه و نظام اسلامی که قرار بود بعنوان سنگر اصلی تلقی و باور شود.
2- تقویت زیر ساخت های مبنایی وآموزه های مکتبی و انقلابی از طریق تحول اساسی در نهادهای دینی بویژه مدیریت بر مساجد.
3- نقش آفرینی میدانی و مؤثر و راهبردی نهاد های دینی از جمله مساجد در گلوگاه های تصمیم سازی و تصمیم گیری نظام اسلامی، بعنوان سنگر اول انقلاب اسلامی
4- اصلاح رویکرد ها در جهت اصالت بخشی به هویت دینی و انقلابی با ایجاد محله های اسلامی مسجد محور، می باشد.
روش تحقیق :
از روش آمیخته و بررسی میدانی و محیطی و مطالعات کتابخانه ای و بهره مندی و اعتبار سنجی نخبگانی و نیز الهام از نکته نظرات و هدایتهای نافذ صاحب نظران، پیرامون وضع فعلی و مطلوب مسجد طراز انقلاب اسلامی استفاده گردید؛ در نتیجه با احصای 10 کارویژه و 40 کارکرد به تناسب رسالتها و ظرفیتهای مساجد؛ تصویری نسبتاً جامع از مسجد تراز انقلاب اسلامی بدست آمد که در جریان این مقاله از نظر علاقمندان می گذرد.
منبع:
N17861/U49/S6,/C/T3