پایگاه خبری مسجد نیوز

"ما او را می‌شناسیم، خداوند تمام خوبی‌ها و خوشنودی‌های خویش را به وی بشناساند و او را با عنایت خود خرسند گرداند، از نامه او آگاه شدیم و در مسئولیت محوله به وی اطمینان داریم، او در نزد ما دارای مقامی است که موجب شادی وی خواهد شد، خداوند احسان خود را نسبت به وی زیاد گرداند..." اين متن نامه اي است كه مستقيما از سوي امام عصر (عج) در انتصاب حسين بن روح نوبختي به عنوان سومين نايب خاص حضرت به نگارش در آمد و به استناد الغيبه شيخ طوسي، اين توقیع در روز یک شنبه ششم شوال سال 305 هجري قمري به دست حسین بن روح رسید.

نيمه شعبان كه از راه مي رسد دل ها در شور و اشتياق جشني بزرگ است؛ جشن ميلاد يگانه منجي عالم بشريت...

مولودي كه زمين و زمان قرن هاست انتظار قدومش را مي كشد... و اين افتخار مردم ايران است كه در عصر غيبت يكي از بزرگان اين خطه منصب نيابت حضرتش را عهده دار بوده است.

حسين بن روح نوبختي مي خواندنش. حسين 21 سال در كسوت سومين نائب خاص امام عصر (عج ) بوده است.

مسئله نيابت

در زمان غيبت صغرى حضرت نايباني به عنوان وكيل خود در ميان مردم برگزيده بودند تا از اين طريق جامعه اسلامي با امام خود مرتبط شوند و از ديگر سو آماده شرايط غيبت كبري گردند. چهارتن از بزرگان شيعه وكيل و سفير و نايب خاص امام زمان (عج) بودند كه خدمت آن حضرت می رسيدند و وكالتشان به خصوص مورد تاييد بود و پاسخ هاى امام در حاشيه نامه‏ هاى سوالى توسط آنان بدست مردم مى‏ رسيد.

البته غير از اين چهار نفر وكلاى ديگرى هم از طرف امام (عج) در بلاد مختلف بودند كه توسط همين چهار نفر امور مردم را به عرض امام زمان (ع) مى ‏رساندند و از سوى امام در مورد آنان توقيع هايى صادر شده بود.

نواب خاص امام عصر (عج) عبارتند از:

جناب ابو عمر و عثمان بن سعيد عمرى

جناب ابو جعفر محمد بن عثمان عمرى.

جناب ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى.

جناب ابوالحسن على بن محمد سمرى

نايب ايراني امام عصر (عج)

حسين بن روح نايب ايراني امام عصر (عج) را از اصحاب امام حسن عسكري (ع) معرفي كرده اند و او را ايراني مي دانند كه از نژاد نوبخت است. می گویند او به لهجهٔ اهالی آبه (از روستاهای شهرستان ساوه) صحبت می کرد . طوری که در بعضی منابع از حسین بن روح نوبختی را با لقب آوی (آوه یا آبه) هم یاد شده است. شیخ صدوق هم او را از اهالی آوه می دانست. طایفه نوبخت از علما و متکلمان و منجمان که همگی پیرو مکتب اهل‌بیت (ع)، جد بزرگ آنان نوبخت و زرتشتی بوده و در عهد منصور دوانیقی عباسی از زرتشتی به اسلام روی آورد و مسلمان شد و ساکن بغداد شدند. در بحارالانوار،صفحه ۳۵۹ جلد ۵۱ آمده است كه حسین بن روح سومين نائب پس از بیست و یک سال تلاش، به دستور امام عصر (عج)، شخصیت گرانقدر بغداد به نام «علی بن محمد سمری» را به نیابت معرفی کرد.

انتخاب حسين بن روح به عنوان سومين نايب امام عصر (عج)

«ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی» سومین نایب خاص امام زمان (عج) از معتمدان نایب دوم «محمد بن عثمان بن سعید عمری» به شمار مي رفت. درباره انتخاب حسين بن روح به عنوان نائب حضرت حجت (ع) مي گويند: محمد بن عثمان دومين نايب در اواخر عمر ارجاع مراجعین به حسین بن روح نوبختی، زمینه جانشینی وی را فراهم آورد. حسين بن روح پيش از انتصاب نيابت امام به عنوان وكيل نايب دوم فعاليت داشت. وي در اين ايام علاوه به رسيدگي به امور نايب دوم رابط ميان بزرگان شيعه را نيز عهده دار بود. وقتي شيعيان ديدند دومین نایب امام عصر (عج) او را امین می‌شناسد و به او اعتماد می‌کند و به فضیلت و دینداری او گواهی می‌دهد به تدریج اعتماد همگی به او فزونی یافت و مورد توجه همگان قرار گرفت.

حجت الاسلام علي دواني در ترجمه صفحه 68 بحار به نقل از ام کلثوم دختر محمد بن عثمان ، نایب دوم آورده است: ام كلثوم درباره حسین بن روح چنین می‌گوید: "حسین بن روح از چند سال قبل از رحلت پدرم، ابو جعفر، وکیل او بوده و در امر املاک او نظارت داشته و اسرار دینی را از جانب او به رؤسای شیعه می‌رسانده و از خواص و محارم او به شمار می رفت... و به تدریج، وی در نزد شیعیان بزرگ شد و اختصاص او به پدرم و مراتب وثوق و دیانت و فضل او نیز روز به روز مقامش را نزد شیعیان استوارتر کرد تا آن که از طرف پدرم (به دستور امام زمان) به نیابت و سفارت منصوب شد... ".

در متن نامه حضرت حجت (عج) در انتصاب حسين بن روح آمده است: "خداوند تمام خوبی‌ها و خوشنودی‌های خویش را به وی بشناساند و او را با عنایت خود خرسند گرداند، از نامه او آگاه شدیم و در مسؤولیت محوله به وی اطمینان داریم، او در نزد ما دارای مقامی است که موجب شادی وی خواهد شد، خداوند احسان خود را نسبت به وی زیاد گرداند..." كه به استناد الغيبه شيخ طوسي اين توقیع در روز یک شنبه ششم شوال سال 305 هجري قمري به دست حسین بن روح رسید.

وظايف و اقدامات حسين بن روح

به گفتهٔ شیخ طوسی شروع نیابت نوبختی از سال ۳۰۶ هجری بود كه 21 سال به طول انجاميد . او توقیعاتی را منتسب به امام زمان (عج) ارائه می‌کرد و به پرسش‌های علمای قم پاسخ می‌داد. حسین بن روح توانست به عنوان تنها نائب زمان خود، توسط شیعیان پذیرفته شود. او به جهت نزديكي به خاندان نوبختی تأثیر غالبی بر جامعه شیعیان و علما داشت. حسین بن روح غیبت را علاوه بر توجیه براساس حدیث با رویکردی عقلی نیز توجیه مي نمود. وي همچنين در میان شیعیان بغداد و دستگاه خلافت عباسی به خصوص آل فرات نیز از نفوذ و احترام قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود.

رحلت حسين بن روح

در صفحه 303 تتمة المنتهي نيز آمده كه ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی سرانجام در ۱۸ شعبان سال ۳۲۶ وفات یافت و در محله نوبختیه بغداد به خاک سپرده شد. شیخ عباس قمی می‌نویسد: این مزار در یک خانه شخصی واقع شده که اگر کسی بخواهد وارد آن شود، نخست باید از صاحبخانه اجازه بگیرد. آن وقت داخل شود... هنوز اهل خیری پیدا نشده تا این خانه را بخرد و صحن مناسبی همراه با چند ایوان و حوض در اطراف آن بسازد. این کار، علاوه بر تعظیم صاحب بزرگوار آن، محل اجتماع و پناهگاه شیعیان در شهر بغداد خواهد شد.

امروز نيز بقعه حسين بن روح مشهور به مقام حسين در شرق بغداد در محله رصافه و در ميان بازار قرار دارد.

منبع: دانشجو

N521/U0/S2,/C28/T3