پایگاه خبری مسجد نیوز

استاد شهید مطهری درباره عرفان عملی و نظری مباحثی را بیان کرده‌اند که خلاصه آن بدین شرح است:

عرفان عملی عبارت است از سیر و سلوک انسان، یا بیان سیر و سلوک انسان الی الله. و به عبارت عبارت دیگر بیان حالات و مقامات انسان در سیر به سوی حق که از اولین منزلی که عرفا آن را «منزل یقظه» نام می نهمند، یعنی منزل بیداری، شروع می‌شود و تا به آخرین منزل وصول به حق است و آنها آن را تعبیر به «توحید» میکنند.

از نظر عارف، توحید جز با وصول به حق حاصل نمی شود، یعنی توحیدهای قبل از این مرحله را عارف توحید واقعی نمی داند. شما اگر منازل السائلین خواجه عبدالله انصاری را ملاحظه کرده باشید، می‌بینید که منازل سلوک را بیان کرده است به صورت منزل، و ده منزل، ده منزل کرده است، از بدایات شروع می‌شود تا به نهایات منتهی می‌شود.

از نظر عرفا، این مرحله تجربی و آزمایشگاهی است. یعنی در میان علومی که ما در گذشته داشته‌ایم، بیش از هر علمی شبیه به علوم امروزی از نظر متکی بودن به نوعی آزمایش عملی و از همه نزدیک‌تر، همین عرفان عملی است و احیاناً فرنگی‌ها هم اینها را به عنوان تجربیات درونی تعبیر می‌کنند.

به هر حال این یک مسئله فوق‌العاده عظیم است یعنی مسئله عرفان عملی مسئله انسان و شناخت انسان است. انسان از اولین مرحله خاکی بودن تا آن مرحله ای که قرآن کریم آن را لقاءالله می نامد، از کجا تا کجا!

*عرفان نظری

عرفان نظری یعنی جهان بینی عرفانی، بینش عرفانی یعنی آن نظری که عارف و عرفان درباره جهان و هستی دارد که به طور مسلم با نظر هر فیلسوفی مختلف و متباین است تا چه رسد به غیر فیلسوف! یعنی طبقه عرفا یک جهان بینی دارند که با سایر جهان بینی ها متفاوت است.

صدر عرفان نظری اسلامی بدون شک محی الدین عربی آن اعجوبه عجیب روزگار است. محی الدین در عرفان عملی نیز قدم راسخ داشته است یعنی اصلا از اول عمرش یک مردی بود که اهل ریاضت و مجاهده بوده است. محی الدین اول کسی است که عرفان را متفلسف کرد یعنی به صورت یک مکتب منظم درآورد و اصلا این مسئله وحدت وجود که محور عرفان است و حتی در عرفان عملی هم همینطور است، اول بار توسط  محی الدین عربی بین شد و او بود که شاگردهای عظیم و بزرگی تربیت کرد و هرکس هم از آن زمان به بعد آمده ریزه خوار محی الدین است.

این مرد مسافرتهای زیادی به دنیای اسلام کرد اولا سال‌های زیاد مجاور مکه بوده و مجاورت مکه و بیت الله الحرام، جزء چیزهایی بوده که عرفا برای خودشان لازم می‌دانسته اند که یک مدتی در این مکان‌ها مجاور باشند و برای مجاورت این مکان هم یک آثار خاصی قائل بودند. وی با سهروردی هم در مکه ملاقات داشته و می‌گویند که ساعت‌های زیادی در مکه با هم ملاقات می‌کردند و به احتمال قوی جناب سهروردی حکمت ذوقی و اشراقی را بیشتر تحت تأثیرمحی الدین بوده است تا دیگران.

 

 

منبع: کتاب عرفان حافظ

N363/U0/S2,/C7/T3