مسافرت و مساجد
التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنین[۱]
ترجمه: مؤمنان کسانىاند که از غیر خدا روى برتافته و به سوى او بازگشتهاند و او را عبادت مىکنند و زبانشان به ستایش او گویاست و پیوسته براى عبادت از مسجدى به مسجد دیگر در رفت و آمدند و رکوع مىکنند و به درگاه خدا سجده مىبرند؛ علاوه بر اینها به وظایف اجتماعى خود عمل مىکنند و مردم را به کار پسندیده فرامىخوانند و از کار ناپسند بازمىدارند و در هر حال پاسدار مقرّرات الهىاند. مؤمنان را ـ اى پیامبر ـ به بهشت و سعادتى بزرگ نوید ده.
کلمه «سائح» به معنای کسی است که همواره مُلازم مساجد است، می باشد.[۲]
علامه طباطبایی، صاحب تفسیر المیزان می نویسد: سائحون در کسانی‌اند که پیوسته براى عبادت از مسجدى به مسجد دیگر در رفت و آمد هستند.[۳]
بنابر روایت نقل شده از امام صادق(علیه السلام)، یکی از ویژگی‌های شیعیان سائحون» است. (شیعتنا السائحون[۴] …)
توجه به مسجد در مسافرت ها حائز اهمیت می باشد تا آنجا که سفر آسمانی (معراج) حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله از مسجد آغاز می‌گردید و با آن پایان پذیرفت.[۵]
علاوه اینکه آغاز و مقصد مسافرت های دور و نزدیک پیامبر نیز از مسجد شروع شده و به مسجد ختم می شد.[۶]
لذا یکی از سیره های پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در سفرها، شروع و ختم آن با مسجد است که دلایل و لطائف زیادی دارد من جمله اینکه بیانگر اهمیت مبدا و مقصد بودن مسجد در هر کار معنوی و فرهنگی و سیاسی است.
همچنین در رابطه با کشتی نوح در روایات آمده است که از مسجد کوفه حرکت و در آن مسجد آرام گرفت.[۷]
اگر ما هر سفری «زیارتی ، سیاحتی و تجاری» را از مسجد آغاز کنیم، خیر و برکت بیشتری خواهد داشت.
زیارت مسجد یک جاذبه گردشگری است و آماده شدن برای سفر به مسجد نیکو شمرده شده و خود ائمه علیهم السلام از مدینه آمدند و مسجد کوفه را زیارت کرده، نماز خواندند و برگشتند و این کافی است در اهمیت زیارت.
در هنگام مسافرت به شهرها، پرده هایی از تمدن و مدنیت آن برداشته می شود. در تمام دنیا جاذبه های گردشگری در معابد و مساجد خلاصه می شود چرا که مناظر طبیعی ربطی به مدنیت انسان ندارد و در مرحله دوم از جاذبه ها است.
آداب سفر:
هدف از سفر، زیارت مسجد باشد.
چنانچه قرآن می فرماید «انّا لله و انّا الیه راجعون» که اشاره به سفر حقیقی و جاودانه انسان از دنیا به جهان آخرت است ، وقتی سفری می خواهد از خدا به سوی خدا باشد بهتر است از خانه و به خانه خدا ختم شود.
هنگام بازگشت از سفرها بهتر است ابتدا به زیارتِ مسجد رفته و سپس به خانه و مکان های دیگر برویم.[۸]
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
[۱] . توبه/۱۰۹
[۲] . تاج العروس من جواهر القاموس، ج۴، ص: ۹۸
[۳] . المیزان، ج۹، ص۳۹۶
[۴] . الوافی ؛ ج۴ ؛ ص۱۶۹
[۵] . سوره اسراء، آیه ۱: (سُبْحانَ الَّذی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ)
[۶] . أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ] کَانَ لَا یَقْدَمُ مِنْ سَفَرٍ إِلَّا نَهَارًا فِی الضُّحَى فَإِذَا قَدِمَ بَدَأَ بِالْمَسْجِدِ فَصَلَّى فِیهِ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ جَلَسَ فِیهِ. صحیح مسلم ج ۲ ص۱۵۵
سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ کُنْتُ مَعَ النَّبِیِّ ] فِی سَفَرٍ فَلَمَّا قَدِمْنَا الْمَدِینَهَ قَالَ لِی ادْخُلْ الْمَسْجِدَ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ. صحیح البخاری ج۴ ص۴۰
[۷] . الوافی ؛ ج۲۶ ؛ ص۳۱۷
[۸]. چنان که مردم شهرهایی مثل مشهد و قم و شیراز، بعد از سفر حج و عتبات، ورود رسمی خود را از حرمها شروع میکنند و مردم برای استقبال آنها به حرمها میروند. در شهرها و محلات دیگر بهتر است ابتدا وارد مسجد شوند، بعد به خانه بروند.
منبع: مقالات
N3486/U0/S2,/C8/T3
