ملزومات سخت افزاری حضور بانوان در مسجد
وّلین و مهم ترین نکته در زمینۀ مهیّا شدن شرایط سخت افزاری مسجد برای حضور مناسب بانوان، یکپارچه دیدن کل فضای مسجد، به جای نگاه دست دوّمی به بخش زنانه است. این مسئله به ویژه در مساجد قدیمی تر و مساجدی که با تفکر سنّتی و عدم توجّه به اقت
نزد عدّه ای از متولّیان مسجد، تنها ضرورت در مورد بخش بانوان مسجد، محفوظ و پوشیده بودن آن است و سایر ملزومات، کم اهمیت یا بی اهمیت تلقّی می شود. این در حالی است که اهتمام به برخی جزئیاتی که شاید در نگاه اول چندان مهم به شمار نیاید، تأثیر مستقیم بر کمیت و کیفیت حضور بانوان در مسجد خواهد گذاشت. به طور مثال جدا افتادگی محلّ استقرار بانوان و حضور در طبقه دوّم، گاهی باعث کم توجّهی به نیازهای بانوان شده است. این مسئله البته در مساجد تازه ساخت، تا حدودی مدنظر بوده است. درعین حال در برنامه ریزی های لازم برای تعمیر و تکمیل مساجد، باید وسایل تردّد به طبقات فوقانی به ویژه برای بانوان سالخورده و نیز بانوانی که به همراه کودکان خود به مسجد می آیند، برای آسودگی در رفت و آمد، تأمین گردد.
آسیب های جداافتادگی فضای بانوان باید به گونه ای کنترل شود. یکی از آسیب ها این است که حضور و مشارکت فعّال بانوان در برنامه ها را کمرنگ می کند و باعث می شود گعده های دو تا چند نفره جایگزین مشارکت در برنامه ها گردد. جلب توجّه بانوان و ایجاد زمینه های لازم برای مشارکت ایشان در برنامه های مسجد، به شیوه های مختلفی صورت می گیرد. در مساجدی که امکان استفاده از تکنولوژی های جدید فراهم است، تهیه مانیتورهای بزرگ برای نمایش مراسم ها، ایدۀ پرکاربردی است که می تواند به میزان زیادی در جلب توجّه بانوان مفید باشد. هم چنین استفاده از سیستم صوتی مناسب برای بخش زنانه مسجد باید مورد توجه قرار گیرد.
طبیعی است که یک سری از امکانات برای هر دو قسمت زنانه و مردانه لازم است، مانند وسایل سرمایشی وگرمایشی، مُهرهای تمیز و سالم، قرآن و کتب دعای سالم و مناسب، نور کافی، سیستم صوتی، استفاده ازعناصر بصری زیبا و متناسب با فضا و ... اما دسته ای از نیازها مختصّ بخش زنانه است، مانند چادر نماز مرتّب و تمیز. از طرفی چون حضور در مسجد تنها محدود به ادای نمازهای سه گانه نیست، لازم است قسمتی از بخش زنانه برای حضور بانوانی که نمی توانند به محدودۀ مسجد وارد شوند، فراهم گردد.
مسئلۀ دیگر سرویس بهداشتی بانوان است که باید از شرایط مناسب برخوردار باشد و حتّی الامکان نزدیک به بخش زنانه باشد و نیز محلّی برای تعویض پوشک اطفال در آنها تعبیه شود و تمیزی و نظافت آن همواره رعایت شود. هم چنین تهیه برخی کتابهای مورد نیاز بانوان به ویژه در مسائل فقهی مختص به ایشان و قرار دادن در معرض دید، می تواند به ارتقای بینش دینی بانوان کمک به سزایی کند.
علاوه بر برنامه های مشترک مسجد مانند جلسات قرآن و هیئت، برنامه ریزی برای تشکیل جلسات مختص به بانوان، تأثیر زیادی بر حضور ایشان دارد. موضوع این جلسات می تواند مباحث مورد نیاز و ضروری زنان در مسائل اعتقادی، فقهی، اخلاقی، سبک زندگی، همسرداری، تربیت فرزند، آشنایی با رسانه های جدید و ... باشد. جذّابیت تشکیل چنین جلساتی به ویژه هنگامی که با مشوّق هایی مانند اهدای جوایز همراه گردد، خود عامل حضور هرچه بیشتر بانوان در مسجد می گردد.
یکی دیگر از ایده های سخت افزاری که می تواند عاملی برای مشارکت بانوان در ادارۀ مسجد باشد، وجود آبدارخانۀ مخصوص قسمت زنانه است. معمولاً بیشتر مساجد تنها یک آبدارخانه دارند که مدیریت آن بر عهده مردان مسجدی است و آماده سازی شرایط پذیرایی به ویژه در مراسم ها و مجالس، در آن فضا اتفاق می افتد. غالباً پذیرایی از بانوان در مراسم ها، با تأخیر و بعضاً با افت کیفیت همراه می شود. ایدۀ آبدارخانه مختصّ بانوان علاوه بر آن که فضا را برای مشارکت آنها در امور مربوط به ادارۀ مسجد مهیّا می کند، باعث بالارفتن کیفیت پذیرایی نیز می گردد.
نکته دیگری که تنها به طور اجمالی به آن اشاره می کنیم، این است که تمام ایده هایی که برای حضور کودکان در مساجد طرح و تبیین شده است، به طور مستقیم بر حضور بانوان تأثیرگذار است و باید بدان توجّه شود، زیرا حضور مادران تا حدّ زیادی وابسته به حضور کودکان شان در مسجد است، و ایجاد بسترهای مناسب برای حضور کودکان، در واقع ایجاد سخت افزار لازم برای حضور طیف وسیعی از بانوان است.
منبع: تهران
N3479/U0/S1,/C8/T3