مسجد جمعه هرات
مسجد جمعه هرات با نقش و نگارهای پررنگ و كاشیهای معرق هفت رنگ ایوانها و گلدستههای كاشی كاری شده به افغانستان جلوه و جذابیت خاصی داده است.
مسجد جامع هرات یا مسجد جمعه هرات از مسجدهای کهن و با معماری باارزش در شهر هرات است که بیشتر گسترش آن در دوره طلایی عهد تیموریان بوده است. این مسجد را سلطان غیاث الدین غوری در سال ۵۹۷ هجری قمری طرح ریزی کرد، اما موفق به تکمیل آن نشد. جسد وی در سال ۱۲۰۲ میلادی در زیر گنبد در عقب ایوان شمالی مسجد مدفون شده است.
بنابراین تنها بخش كوچكی از مسجد عهد غوریان درب ورودی جنوبی باقی مانده است، تزئینات دوره غوری بعدها زیر كار تزئین دوره تیموریان كه مسجد را با ذوق و سلیقه خود تزئین كرده مخفی ماند كه در سال 1964 كارشناسان آن را بازیابی كردند.
اما بر اثر مرور زمان بخش زیادی از كار پرمصرف تیموریان نیز از میان رفت كه در نوسازیهایی كه در سال 1322 شمسی روی مسجد انجام گرفت بخشی از آن بازسازی شد. ساخت مسجد هرات ششم و دوره صفویه پایان یافت. در عهد تیموریان هرات به عنوان پایتخت انتخاب شد .تیموریان با جلب هنرمندان، معماران، فیلسوفان، و شعرا در بار خود رهبری نهضت فرهنگی را بدست گرفتند كه از دورههای پردرخشش تاریخ هرات است.
شاهرخ و همسرش گوهرشاد از پیشتازان دوره اول عصر تیموری به شمار میروند حكومت سلطان حسین با یقرا از سال 1468 تا 1506 میلادی اوج دوره طلایی تیموریان به شمار میرود. مسجد جامع بزرگ شهر هرات پنجمین مسجد جامع بزرگ در جهان بوده بیش از 1400 سال قدمت دارد و مساحت آن 46 هزار و 760 مترمربع است.
این مسجد از جمله آثار تاریخی افغانستان بوده این بنای زیبا و شگفتانگیز در طول چندین هزار سال قبل از اسلام عبادتگاه آریاییها بوده و در سال 29 هجری قمری بعد از گزارش مردم هرات به دین اسلام این معبد بزرگ به مسجد مسلمانان تبدیل شد.نقش و نگارهای پررنگ و كاشیهای معرق هفت رنگ ایوانها و گلدستههای كاشی كاری شده مسجد جامع شهرهرات حتی در نگاه شهروند هراتی نیز جالب و جذاب است.
منبع: شبستان
N293/U0/S7,/C8/T3