مسجد، کودک و نمایشگاه
امروزه مردم برای تثبیت ایمان و ارزش های دینی کودکان خود به دنبال فضاهای دینی همچون نمایشگاههای دین محور هستند که با خلاقیت و ابتکار بسیاری برآنند تا قشر کودک و نوجوان را با توجه به ابزارهای بصری و کاربردی مجذوب مفاهیم و اعتقادات دینی
تجربه نشان داده است که مردم از برپایی اینگونه نمایشگاهها استقبال خوبی داشته و علاقه بسیاری به شرکت در آن دارند. سالیانه نمایشگاههای متعددی در این حوزه برپا شده و مردم گاهی از شهرهای دور و نزدیک برای بازدید و خرید از نمایشگاه، فاصله مکانی زیادی را پیموده تا از این فضاهای فرهنگی کمال استفاده را ببرند. آمارها نشان میدهد که سالانه بر تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاهای کتاب و قرآن افزوده میشود. از آنجا که برپایی این گونه نمایشگاهها به سادگی و در هر محیطی( همچون مترو، حرم، پارک، در مجاورت باشگاهها و...) میتوان یک نمایشگاه کوچک راه اندازی کرد.
انواع نمایشگاه
١- نمایشگاه عرضه محصولات
یکی از کارکردهای برپایی نمایشگاه، ارائه محصولات مناسب با خانوادههای مذهبی، به ویژه در حوزه کودک است. به علاوه برخی از محصولات نمایشگاه، از اقلام مورد نیاز و ضروری خانوادهها محسوب میشود و معمولا خانوادهها برای تهیه این اقلام دچار مشکل میشوند و خرید این اجناس و اقلام فرهنگی- دینی برای آنها یک دغدغه است. این در حالی است که مسجد میتواند فضایی مناسب را برای دستیابی خانوادهها به این محصولات فراهم نماید. انواع محصولاتی که میتوان در نمایشگاههای مساجد عرضه شود عبارتند از:
١. اسباب بازی فکری مفید
٢. لوازم تحریر ایرانی با طراحی زیبا و پسندیده
٣. پوشاک و انواع چادر با دوخت مناسب و اسلامی
٤. کتاب های مفید و سازنده
٢- نمایشگاه فرهنگی برای کودکان و نوجوانان
برپایی نمایشگاههای مختلف و متنوع با موضوعات فرهنگی و با توجه به اقتضائات سنی کودک و نوجوان و استفاده از کمیت استریپ و تابلو مقاله که بیش از متن نوشتاری، تأثیرگذار بوده و عموماً در آنها از تصویر استفاده شده است. در بسیاری موارد تأثیر یک تصویر و یا یک جمله کوتاه ذیل آن، از چندین جلسه سخنرانی و برنامه های دیگر بیشتر تأثیرگذار خواهد بود.
با توجه به مناسبتهای مختلف و برنامههای ویژه مساجد در ایام خاص، توجه به برگزاری نمایشگاهی مخصوص گروه سنی کودک و نوجوان و البته متناسب با مناسبت، کاری بسیار پسندیده و ثمربخش خواهد بود.
انواع نمایشگاه های فرهنگی
١. مناسبتی (محرم، عید نوروز، رمضان و ...)
٢. آگاهی بخشی (آب و هوا، ترافیک، اسراف و ... )
٣. معنوی (مباحث توحیدی، نبوت، امام شناسی، انتظار و فرج و ... )
٤. آموزشی (درسی و مهارتی مانند مهارت برنامهریزی، مهارت برخورد با دوست و دوست یابی، روشهای برخورد با دیگران، مهارت نه گفتن و ... )
٥. و ...
٣- نمایشگاه برای والدین
والدین بخش عمده ای از نمازگزاران مسجد را تشکیل میدهند. بالا بردن سطح آگاهی و مهارت والدین نسبت به موارد مورد نیاز در ارتباط با تربیت فرزندان، به وسیله نمایشگاه تابلو و بروشور، میتواند در ارتقاء کیفیت خانوادهها و سالم سازی روابط والدین مسجدی با فرزندان، نقش بسزایی ایفا نماید. از جمله محورهای مهم و کارآمد عبارتند از:
١. سازگاری همسران
٢. شیوه های تربیت
٣. معنویت و عرفان اسلامی
٤. جنگ نرم و دشمن شناسی
٥. ماهواره و آسیب های آن
٦. اینترنت و فضای مجازی
٧. اندروید و نرم افزارهای آن
٨. و ....
٤- برگزاری نمایشگاه با مسئولیت دهی و اجرای کودکان در موضوعات مختلف
نمایشگاههایی که توسط خود کودکان برگزار میشود، خود از اهمیت ویژههای برخوردار است. این مسئولیتپذیری و کمک در اجرای امور نمایشگاهی، انگیزه بسیاری برای کودکان و حتی والدین برای شرکت و همکاری در چنین نمایشگاههایی ایجاد میکند. بخشهای متفاوت این نمایشگاه میتواند شامل موارد زیر باشد:
١. نقاشی
٢. کاردستی
٣. مذهبی
٤. نوشتاری
٥. عکس
٦. و ...
در این میان مساجد، به عنوان مرکز و مهمترین پایگاه اسلامی در شهر و نیز دارا بودن فضای کافی برای برگزاری نمایشگاه، پتانسیل بسیار خوبی در این موضوع دارد و چه شایسته است که از ظرفیت بسیار عالی مساجد، برای برپایی نمایشگاههای مختلف استفاده گردد. برپایی نمایشگاههای اختصاصی کودکان میتواند در درک هر چه بیشتر مناسبتهای مختلف، نقش زیادی داشته باشد:
- نمایشگاه نقاشی
- در این نمایشگاه موضوع از قبل مشخص میشود و پس از گذشت زمان بندی مشخص، از نقاشیها را در معرض دید نمازگزاران قرار میدهند.
- نمایشگاه های کاردستی
- مانند نمایشگاه نقاشی با توجه به تفکیک سنّی برگزار میگردد
- نمایشگاه عکاسی
- نمایشگاه چند رسانهای
در این مورد از کودکان خواسته میشود تا یک واقعه تاریخی را بازسازی کنند. مانند: واقعه غدیر، عید قربان، عاشورا، مباهله و ..... یا اینکه ایشان یکی از موضوعات اجتماعی را به نمایش بگذارند، مانند: مساله حجاب، مواد مخدر، صرفه جویی و ....
چند نکته:
١- در برگزاری نمایشگاه بهتر است از گروه همسالان استفاده گردد و بین کودکان تفاوت سنّی زیادی وجود نداشته باشد. این نکتهی فوق العاده مهمی است که میتواند تاثیرگذاری بیشتری داشته و از آسیبهایی که در کارهای غیر همسالان صورت میگیرد، جلوگیری شود. این امر ممکن است به دلیل تفاوت در فکر و توانمندی کودکان غیر همسال بوجود آید.
٢- لازم است برای تشویق کودکان و نوجوانان به برگزاری و شرکت در نمایشگاهها، از هدیه دادن و تشویق در قالبهای دیگر استفاده شود.
٣- ضروری است برای بایگانی کارهای اجرایی و همچنین ارائه نمونه کار به کودکان و نوجوانان به صورت یادبود و حتی ترویج در بین برخی از دوستان و اقوام ایشان که نتوانستهاند در نمایشگاه حضور یابند، حتماً از نمایشگاهها عکسبرداری و فیلم برداری شود.
٤- از مردم برای بازدید این نمایشگاه ها دعوت گردد و از نظرات سازنده ایشان استفاده شود.
٥- به کارها و فعالیت کودکان اهمیت داده شود و با تصورات اشتباهی چون این نمایشگاه را تنها تعدادی کودک و کم سن و سال اداره میکنند و.... از اهمیت و کارکرد اینگونه نمایشگاهها غافل نشوید.
داریوش عشقی
منبع: محراب
N220/U0/S2,/C20/T3