مساجد آلمان به مثابه پلی برای ورود پناهجویان به جامعه
در حال حاضر هر ماه ده ها هزار سوری و عراقی به آلمان وارد می شوند و بسیاری از آنان مسلمان هستند.
به گزارش مسجدنیوز،از نظر بسیاری از سیاستمداران آلمانی این تنها ادارات دولتی، کلیساها و نهادهای خیریه و غیرانتفاعی نیستند که مشکلات پناهجویان را بر طرف می کنند بلکه مساجد نیز در این زمینه نقش زیادی بر عهده دارند و این نقش آفرینی باید گسترده تر نیز بشود. البته مساله مسکن و خوراک و دیگر خدمات بسیار حایز اهمیت است اما مساله همزیستی و انتقال ارزش ها نیز به همان اندازه اهمیت دارد. اهمیت این امر مهم در زمان کریستین ولف رئیس جمهور اسبق آلمان نیز به خوبی درک شده بود و نهادهای اسلامی در آلمان هم این موضوع را تایید می کنند. به عنوان مثال “ایمان مازیک” دبیرکل شورای مرکزی مسلمانان آلمان در مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی ZDF بر این نکته تاکید دارد که نهاد مسجد می تواند “نقشی کلیدی” در رابطه با مساله همزیستی بر عهده بگیرد.
نزدیک به ۲۴۰۰ مسجد در آلمان وجود دارد و اکثر این مساجد متعلق به سازمان های ترک است. البته برای یک مسلمان سنی سوری یا عراقی اساسا هیچ مشکلی در این مورد وجود ندارد که در پشت یک امام جماعت ترک در جهت شهر مقدس مکه بایستد و سجده کند. زبان عبادت و نماز در همه مساجد دنیا عربی است اما در رابطه با مناسک روز جمعه بود که مشکلاتی آغاز شد. زیرا در مساجد آلمان خطبه های نماز جمعه به زبان مسلمانان محل خوانده می شود و به عبارت دیگر خطبه ها غالبا به زبان ترکی قرائت می شود.
زبان عربی بیش از هر جای دیگر در مساجد مراکشی های مقیم آلمان مورد استفاده قرار می گیرد. “عبدالقادر رفود ” از شورای مرکزی مراکشی های مقیم آلمان شمار مساجدی را که به زبان عربی در آن خطبه خوانده می شود نزدیک به ۱۵۵ مسجد می داند. و به گفته وی در هر نهاد و جماعتی که به زبان عربی در آن تکلم می شود بلافاصله شمار زیادی از پناهجویان در آن گرد آمده و در آن جا نه تنها نماز می خوانند بلکه عبادت هم می کنند.
حداقل مردان می توانند در چایخانه مساجد که تقریبا در همه مساجد آلمان وجود دارد جمع شده و به زبان مادری به گفتگو بپردازند. بانوان مسلمان اما در محل های دیگری دور هم جمع می شوند. با این حال حتی در مورد زبان عربی نیز مشکلاتی در میان پناهجویان وجود دارد زیرا گویش های مختلف عربی در شمال آفریقا و خاورمیانه بسیار از یکدیگر متفاوتند. “احمد اویمر” سخنگوی انجمن مسلمانان دورتموند اما این مورد را چندان مساله جدی نمی داند و به گفته وی اکثر این افراد به راحتی می توانند زبان سلیس و بی لهجه عربی را صحبت کرده و بفهمند.
این که مناقشات و اختلاف ها از مناطق زادگاه پناهجویان به مساجد آلمان رسیده است نیز امری است که هنوز مشخص نیست. در میان پناهجویان ، اهل سنت، شیعیان، علوی های سوریه و دیگر گروه های مذهبی حضور دارند و افزون بر آن اعراب، کردها و پیروان و اعضای اقوام و فرقه های مختلف دیده می شوند.
رفود یا همان دبیرکل شورای مرکزی مسلمانان می گوید که به تدریج حضور این افراد در مساجد و اماکن مذهبی محسوس می شود و اختلاف و درگیری نیز در محل های اسکان پناهجویان هست و احتمال آن نیز همیشه وجود دارد. در عین حال یکی از مقام های مسئول در انجمن مراکشی های مقیم آلمان عقیده دارد که بسیار بعید است این اختلاف ها و درگیری ها در داخل مساجد بروز کرده و خود را نشان دهد. با این حال آینده نشان خواهد داد که این گروه های جدید و تازه از راه رسیده آیا با یکدیگر و با مسلمانان قدیمی حاضر در این مساجد کنار خواهند آمد یا نه. رفود که در کنفرانس اسلام در آلمان شرکت دارد می گوید:” با اختلاف ها هم روبرو خواهیم شد”. این آلمانی مراکشی تبار وضعیت امروز را مشابه وضعیت سی سال پیش می بیند. در آن زمان مراکشی ها در آلمان هیچ مسجدی نداشتند:” اما جماعت ترک ها ما را پذیرفتند”. پس از مدتی نه چندان طولانی بود که کارگران مهاجر مراکشی پول و دانش لازم برای تاسیس انجمن های مساجد را به دست آوردند و به عقیده آقای رفود در مورد سوری ها و عراقی ها هم وضعیت به همین صورت خواهد بود. اگرچه که در حال حاضر نیز انجمن های دوستی و یا کمک رسانی آلمانی های سوری تبار و آلمانی های عراقی تبار وجود دارد اما این دو گروه هنوز برای خودشان مسجد ویژه و اختصاصی ندارند.
در برخی از مساجد از چند سال پیش دوره های زبان آلمانی و همزیستی با جامعه آلمان برگزار می شود اما امکانات این انجمن های مفید و غیرانتفاعی اندک است. اخیرا سلفی ها هم اقداماتی انجام می دهند که در بیرون از انجمن ها و مساجد جریان دارد و بیشتر نوعی تبلیغ برای عقاید افراطی و سلفی گری است. اقدامات سلفی ها اما نگرانی نهادهای آلمانی و به ویژه دادگاه قانون اساسی این کشور را موجب شده است.
با این حال هر چه که بر ابعاد سازمان های اسلامی در آلمان اضافه شود به همان اندازه این سازمان ها خواهند توانست که به مثابه پلی برای گذر تازه واردان به سوی جامعه آلمان عمل کنند. در این میان اما معمولا امامان جماعت مساجد آلمانی در مقایسه با دیگر اعضای انجمن های اسلامی تسلط کافی به زبان آلمانی ندارند و این مساله نیز در نوع خود مشکلاتی ایجاد می کند.
از سوی دیگر وجود زبان و مذهب مشترک به این معنا نیست که سوری ها و عراقی ها در انجمن ها و نهادهای آلمانی مراکشی از جایگاهی برابر برخوردار باشند. رفود می گوید:” افرادی که از سال ها پیش در این جا زندگی می کنند با فرهنگ بومی این کشور خو گرفته اند و مذهب و زندگی روزمره خود را به یکدیگر پیوند زده اند. تاکید می کنم که به هر حال تفاوت هایی وجود دارد”. آویمر نیز چنین دیدگاهی دارد و می گوید:” کسانی که سال ها پیش به این کشور آمده اند کم و بیش آلمانی هستند. آنها مسلمانانی هستند که در آلمان بزرگ شده و زمان زیادی را در این کشور سپری کرده اند. علایق و مشکلات این گروه با سوری ها و عراقی هایی که به تازگی وارد این کشور شده اند بسیار تفاوت دارد”.
اما به باور آویمر ارتباط با انجمن های مساجد یک شانس بزرگ برای تازه واردان است. او می گوید:” آنها باید به ارزش های مشترک ما در این جامعه عادت کنند. کارگران مهاجری که در دهه های گذشته به آلمان آمدند تا مدت های طولانی با این جامعه همزیستی پیدا نکردند. نسل قبلی می تواند الگو و راهنمای تازه واردان در مساجد باشد. به عقیده من این تازه واردان به مراتب آسان تر از نسل ما با این جامعه همزیستی پیدا خواهند کرد
ترجمه: شفقنا
منبع: دویچه وله
N2136/U0/S7,/C8/T1