پایگاه خبری مسجد نیوز

1-مقدمه :

مسجد و فرهنگ مسجدی درنظام توحیدی؛

1-1- میل انسان به پرستش و عبودیت، و مسجد بهترین مکان برای عبادت و بندگی؛

در نظام توحیدی، یکی از شئون خداپرستی، توحید در عبادت است. بدین معنا که در عالم آفرینش و جهان هستی فقط یک موجود، شایسته‌ پرستیده شدن است و آن خالق هستی، خدای متعال است. وانسان نیز بحکم فطرت، در نهان خویش دوست دارد به یک عنصر «بهتر وبرتر» دست یافته و تکیه زند. ولذا در گذر تاریخ همواره انسان برای خود خدایگانی قائل بوده است و در این میان این انسان موحد است که با منطق و وجدانی زلال و مستحکم از اندیشه ی توحیدی دفاع کرده و همواره به آن افتخار نموده است. در اندیشه موحدان از آدم تا خاتم (سلام الله علیهم)؛ برتر اوست که زنده می‌کند و می‌میرانَد. اوست که می‌آفرینَد. اوست که در تاریکی‌های خشکی و دریا، انسان را نجات می‌دهد. اوست که اگر چیزی را باز کند، کسی نمی‌تواند آنرا ببندد و اگر از چیزی جلوگیری کند، دیگری توانِ رهاسازی را ندارد. اوست که کلید گنج های آسمان و زمین در دست اوست. اوست که روزی دهنده است. اوست که ... حال این خدا، شایسته‌ عبادت است یا آن که مشرکان و اهل لجاجت فرعونی و نمرودی و ابوجهلی اختیار نموده بودند!؟

انسان موحد و خداپرست به دنبال عبادت و ارتباط مستمر با خداست و مسجد نیز بهترین مکان و محل برای ظهور و بروز عبادت بر روی زمین است. عموم موحدان و بویژه مسلمانان در عصر نبوی (ص) و پس از آن، برای اطاعت خداوند کارهای ویژه‌ای را در معابد و مساجد انجام داده و می‌دهند. این اعمال اگرچه معنایِ خاص عبادت (نماز و...) نمی باشد، ولی عبادت در معنای گسترده آن که شامل هرگونه پیروی و خشنودی خدای متعال خواهد بود و به عبارتی هرآنچه در مسیر اطاعت او باشد و موجب رضایت او گردد، عبادت به شمار می‌آید. و لذا مسجد با این معنای عبادت، از ظرفیت و کارایی گسترده تری می تواند برخوردار باشد. چون فقط به مناسک عبادی مثل نماز و اعتکاف و ذکر و ... خلاصه نمی‌شود، بلکه تبدیل به یک جایگاه باشکوه و قدرتمند اسلامی خواهد شد. به طور روشن اگر قرار بود عبادت در ساحت فردی شخص خلاصه شود، نیازی به تأسیس یک پایگاه در بیرون از خانه و در میان اجتماع مردم نبود.

موحدان عالم در گذر تاریخ تا زمان حاضر با پشتوانه منطق و فرهنگ توحیدی و مسجدی همواره با کفر و شرک و نفاق مبارزه نموده و تا زمانی که در برابر جبهه حق جریان الحاد و کفر نیز در جهان وجود داشته باشد «جهاد فرهنگی و معنوی» را در زندگی بشر ضرورتی اجتناب‌ ناپذیر می داند و اسلام و قرآن که محصول و میوه جاودانه ی مجاهدات همه ی انبیاء الهی و میراث گرانبهاء نبوت و رسالت است را در سنگر محراب و منبر(مسجد طراز) با نقش آفرینی عالمان و روحانیان وارسته و انقلابی، ترویج خواهد نمود و بفضل الهی بامید زمینه سازی استقرار دولت کریمه و عدالت گستر مهدوی (عج) تا تحقق "لیظهره علی الدین کله" پرشتاب و انقلابی به پیش خواهد رفت.

2-1- مسجد، کانون بسط و توسعه‌ی فرهنگ غنی اسلام؛

مسجد تراز انقلاب اسلامی در امتداد نقش تمدنی مسجد در تاریخ اسلام وزندگی مسلمانان در عصرهای پیشین تا کنون، همواره مشعل هدایت، نشانه توجه به ارزش‌های والای انسانی، محل طرد آلایش‌های مادی، نشانگر هویت فرهنگ و هنر اسلامی و بالاخره مرکز پیشگیری و کاهش بزهکاری‌های اجتماعی باید باشد. چنانکه مسجد در اسلام، قلب تپنده حیات این دین حنیف و جایگاه پیوند آسمان و زمین (دو نماد آخرت و دنیا) است، و انسان به عنوان اشرف مخلوقات در آن رشد و تکامل می‌یابد. عصر حاضر، عصر بازنگری و بازگشت به دین می‌باشد؛ دو نگرش بزرگ مادی‌گری و مادی‌نگری و نظامات سلطه استکباری و الحادی، در زمینه‌ی عمل و جامعه گردانی شکست خورده و برای بشریت رنج‌ دیده‌ی امروز، مجال تأمل در معنویات و بازگشت به سنت معنوی که جامع و کامل‌ترین مصداق آن دین است فراهم نموده است. از نخستین سده‌ی ظهور دین مبین اسلام، «مساجد» به عنوان شاخص‌ترین و بارزترین نهادهای اسلامیت تجلی یافتند. در حقیقت آموزش عملی بنیان‌گذار مکتب متعالی اسلام برای رهروان راهش این‌ بوده‌ است که در طراحی و شهرسازی حکومت اسلامی «مسجد نخستین مکان احداثی» باشد و در مرکزیت شهر قرار گیرد. چنان‌چه حضرت رسول(ص) در نخستین اقدام ورود به یثرب، پس از تغییر نام آن به مدینه، مسجدی را در مرکز شهر بنا نهاد. در زمان حضرت محمد(ص) و ائمه‌اطهار(س)، مسجد کانون بسط و توسعه‌ی فرهنگ غنی اسلام بوده و بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی مسلمانان در مسجد انجام می‌گرفت. به طور کلی پایگاه فرهنگی جهان اسلام از مساجد شکل گرفته و هسته‌ی اولیه فعالیت‌های فرهنگی دین مبین اسلام در مساجد تشکیل شده است؛ لذا می‌توان گفت: اصلی‌ترین پایگاه‌های فعالیت‌های فرهنگی چه در دوران پیامبر عظیم‌الشان(ص) و چه در دوران ائمه اطهار: مساجد بوده‌اند. نقش مساجد بر هویت و فرهنگ اسلامی تا بدان‌ جاست که با دور شدن از مساجد، نتیجه‌ای جز تخریب ظاهری و باطنی و همین‌طور سقوط مبانی فرهنگ دینی در وهله‌ی نخست و از میان رفتن وحدت اسلامی در وهله‌ی دوم در پی نخواهد داشت. از طرفی رابطه متقابل میان ارزش‌ها و باورهای سنتی و مذهبی، فرهنگ و روابط اجتماعی نشان می‌دهد که مساجد به عنوان کانون‌های ارزشی و فرهنگی دین مبین اسلام نقش تاثیرگذاری در شکل‌گیری روابط اجتماعی مسلمانان داشته‌اند که این موضوع نشان‌دهنده‌ی نقش مؤثر این نهاد اسلامی بر فرهنگ و هویت مردمان شهرهای اسلامی می‌باشد. بنابراین مسجد به عنوان مرکز فرهنگ‌سازی ‌اسلامی و نهاد تاثیرگذار بر الگوهای رفتاری افراد در تمام زمینه‌ها، به صورت محسوس و نامحسوس در شکل‌گیری فرهنگ و هویت افراد چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی نقش به‌سزایی ایفا می‌نماید. بدین شکل مشخص می‌شود که تبیین و تعیین جایگاه واقعی مساجد در جوامع اسلامی موجب افزایش کارایی آن در تقویت و تثبیت زیرساخت‌های فرهنگ اصیل اسلامی خواهد شد. بدون تردید می‌توان نتیجه گرفت که امروز کلید حل مشکلات بسیار امت اسلامی در مسجد یافت می‌شود؛ اقدام و سنت حضرت رسول(ص) در تأسیس مسجد، یک حرکت مقطعی و نمادین و اتفاقی نیست، بلکه نقطه آغاز را به ‌صورت حساب شده به ما نشان داده است و بدون شک هم اکنون نیز می‌تواند و می‌بایست نقطه آغاز و کوتاه‌ترین و بهترین مسیر اصلاح امت مسلمان قلمداد شود. پس باید به سنت پیامبر ‌اکرم(ص) بازگشت و مسجد را احیاء نمود؛ زیرا مشکل اسلام نداشتن محل عبادت نیست ـ که بر اساس فرموده حضرت ‌رسول(ص) «جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُورا» همه زمین برای امت من مسجد و پاک‌ قرار داده شده‌ است ـ بلکه مشکل آنان مرکز هدایت و الهام امور گوناگون است که سرچشمه آن در مسجد است.

3-1- فرهنگ ناب مسجدی کانون توجهات دوست و دشمن؛

امروزه آمریکا، انگلیس، فرانسه و رژیم غاصب صهیونستی و برخی دیگر از کشورهای به اصلاح متمدن غربی و اروپایی و نیز حکومت‌های وابسته و گروهک‌های پرورده و تروریست آنها، با همه امکانات به جنگ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری با فرهنگ مسجدی و عقاید نورانی و نجات بخش پیامبران الهی؛ می‌پردازند.

که اقدامات زیر، نمادهایی از تلاش‌های شیطانی و مرموز و ضد بشری آنهاست:

1. برگزاری مسابقه کاریکاتور در توهین به پیامبر بزرگ اسلام، توسط خبرگزاری‌های غربی.

2. برگزاری جشنواره جوک علیه ادیان و مذاهب.

3. انفجار در مسیر کاروان‌های زیارتی.

4. انفجار مسجد دیسی در یوسف خیل (ولایت پک‌تیای افغانستان).

5. انفجار مسجد براثا در بغداد، با 77 شهید و 130 زخمی.

6. انفجار مسجد جامع زاهدان، با 28 شهید و حدود سیصد زخمی.

7. تخریب مساجد صعده، توسط جنگنده‌های آمریکایی.

8. ممنوعیت ساختن مناره برای مساجد در سوئیس.

9. اختلاف افکنی در میان فرزندان مساجد در بلاد گوناگون.

10.حمایت و پشتیبانی از جذب و سازماندهی و تربیت عناصر وحشی داعشی و تکفیری و منافق در جهت ایجاد و گسترش نا امنی در بلاد اسلامی از جمله ایران و ترویج اسلام هراسی.

این اقدامات اگر چه قلب و وجدان انسانهای آزادی خواه جهان از جمله مسلمانان را جریحه دار کرده و می کند اما از حیثی عدوا شود سبب خیر گر خدا خواهد، زیرا اولا؛ با این اقدامات کور و مرموز باعث ایجاد حساسیت بیشتر نسبت به یگانه روزگار و پیامبر رحمت و امنیت و عدالت (رسول گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله) و مکتب نجات بخش او یعنی اسلام عزیز می شوند و این موجبات تحقیق و آشنایی بیشتر و سپس جذب و اقبال از منطق فطری و وجدانی آن بزرگوار را بدست دشمنانش فراهم می سازد. و ثانیا؛ احساس خطر اردوگاه شیطان و نظام سلطه از بیداری و اتحاد و همکاری فرزندان مسجدی دنیای اسلام و در نهایت باعث غرور و عزت و اقتدار بیشتر پیروان مکتب اسلام، بویژه در بین ملت های تحت ظلم و ستم در تمامی جهان می شوند. زیرا وقتی منطق قوی و الهام بخش نبوی(ص) و فرزندان معصوم و پاکش همچون امام حسین (علیه السلام) به گوش ملت های تشنه ی عدالت و پاکی و امنیت می رسد، بطور طبیعی و وجدانی و فطری ناخودآگاه جذب و شیفته رسول خدا، پیامبر رحمت می شوند و جالب اینکه علیرغم این تجره ی تاریخی بازهم دشمنان احمق و نادان، دست از اهانت و توهین به ادیان آسمانی و محبوبترین انسانهای روی زمین، آن هم در کشورهایی که بر حسب ظاهر ادعای آزادی بیان دارند؛ بر نمی دارند. براستی چرا در کشورهای باصطلاح حامی حقوق بشر و آزادی بیان هر از چند گاهی شاهد تهاجم و تخریب و آتش زدن مساجد مسلمانان هستیم؟ آیا جریانهای استکباری و الحادی با فیزیک مساجد و درب و دیوار و مناره و محیط سرزمینی آن مشکل دارند که اگر چنین باشد چرا هرگز متعرض مساجد مناطق و کشورهای تحت سلطه خویش همچون عربستان و... و. که بعضا یادآور مسجد ضراری دیگر هستند نمی شوند؛ که اتفاقا توسط پیامبر اسلام دستور تخریب آن داده شد تا نطفه ی فتنه و نفاقی که تحت پوشش مسجد جریان و جان گرفته بود خشکانده و سوزانده شود. با کمی مطالعه و دقت بخوبی می شود فهمید که خصم دون با فرهنگ مسجدی آنهم مسجد زنده و زنده کننده و طراز تمدن اسلامی و نیز طراز انقلاب اسلامی همواره مشکل و دشمنی داشته و دارد. مسجد پویا و الهام بخش که بسان سنگر و خاکریزی فعال و پرشور و دائم در حال مقاومت و مبارزه باشد و انسانهای مظلوم و تحت ستم را به اتحاد و انسجام و جهادی تمام عیار برای رهایی از هرگونه پلشتی و فساد و تباهی در شبکه عظیم مساجد جهان اسلام؛ فراخوانده و سازماندهی نماید. این چنین مساجدی البته برای تشنگان عدالت و امنیت و پاکی، کانون امید و پناه مطمئنی است و برای صاحبان و تشنگان قدرت و ثروت مادی و شیطانی؛ خطرناک و غیر قابل تحمل است.

2- شاخصه های اصلی مسجد تراز انقلاب اسلامی؛

مسجدی می تواند تراز انقلاب اسلامی باشد که روح حاکم بر کلیه جهت گیری ها و برنامه های آن مطابق با ارزشها و آرمانهای انقلاب اسلامی بوده باشد و کلیه دست اندرکاران و مدیران و حتی نمازگزاران آن نیز از روحیه انقلابی که متجلی در عمل و رفتار مجاهدانه و ایثار گرانه می باشد برخوردار باشند. امام خامنه ای (مدظله العالی) در بیانی کوتاه اما کامل و نافذ پنج شاخص انقلابیگری و انقلابی بودن را تبیین می فرمایند که بطور قطع می تواند شاخص مسجد انقلابی و طراز انقلاب اسلامی نیز باشد :

1-پایبندی به مبانی و ارزشهای اساسی انقلاب اسلامی

2-هدف گیری آرمانهای انقلاب و همّت بلند برای رسیدن به آنها

3-پایبندی به استقلال همه جانبه کشور (استقلال سیاسی، استقلال اقتصادی، استقلال فرهنگی که مهمتر از همه است و استقلال امنیتی

4-حساسیت در برابر دشمن و کار دشمن و نقشه ی دشمن و عدم تبعیت از او که البته باید دشمن را شناخت، نقشه او را فهمید و از تبعیت دشمن سرباز زد، عرض کردیم که قرآن این عدم تبعیت را (جهاد کبیر) نا نهاده است

5-تقوای دینی و سیاسی که این بسیار مهم است. این پنج شاخص اگر در کسی وجود داشته باشد قطعا انقلابی است، حالا درجات انقلابی بودن، همان طور که عرض کردیم مختلف است. » (حرم امام خمینی، 14/3/ 95 )

حال با این رویکرد و جهت گیری اساسی و کلی به برخی از مهمترین شاخصه های مسجد تراز انقلاب و جامعه و نظام ولائی و اسلامی، به اختصار خواهیم پرداخت :

1-2- تمدّن ساز و تحول آفرین:

کانون محوری و پایه اصلی تمّدن سازی در مکتب اسلام " مسجد " است، گواه این امر اولا سابقه تمدنی اسلام و سیره پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله) و ائمه معصوین (سلام الله علیهم) و بزرگان دین و ثانیا پیشینه انقلاب اسلامی و نقش مساجد بعنوان سنگر و کانون اصلی تحولات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی در جامعه انقلابی ایران اسلامی می باشد.

حرکت در مسیر تمدّن سازی اسلامی از جمله منویّات بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی و رهبر معظّم انقلاب بوده و هست و امروز دیگر صحبت از مسیری که با بعثت پیامبر اعظم (ص)، واقعه عاشورا، سلسله فقاهت، حدوث انقلاب کبیر اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی (ره) و پیمایش گام های تکاملی این انقلاب با هدایت ولی فقیه جامع الشرایط تا رسیدن به عصر ظهور تعریف می شود، صحبتی شناخته شده و آشنا در سطح جهانی است. بدیهی است که هر گونه طرح ریزی راهبردی در نظام جمهوری اسلامی ایران که با هدف تحقّق آرمانهای انقلاب اسلامی و الگو ی کارآمد و موفق نظام سیاسی مبتنی بر ارزشهای دینی و مکتبی، برای ملت ها و کشور های دیگر می تواند باشد؛ در صورت عدم توجّه به این مسیر، اندیشه و سیاستی به جا نخواهد بود.

با بازتعریف مفاهیم ارزشی و نوسازی ظرفیّت های تمدّن ساز، به ویژه با تکیه بر چهار نهاد مقدّس «مسجد، حوزه های علمیه، بسیج و خانواده» به عنوان ارکان چهارگانه ی نظام سازی مسجد محور می توان و بلکه باید الگوی پیشرفت و عدالت را برای پی ریزی «دولت و کشور اسلامی» که مقدّمه «تمدّن سازی اسلامی» است در گام دوّم انقلاب بازنویسی و مورد توجه قرار داد.

راهبرد اساسی در اینخصوص، "جبهه سازی مردمی" است. چیزی که موجب تکوین، تحوّل و تکامل انقلاب اسلامی بوده و بلکه هزاران بار مورد تأکید امامین انقلاب قرار گرفته است. ما در مسیر انقلاب نیز در موارد متعدّد، تجربه های موفّقی از آن را داشته ایم. البتّه، در سالهای بعد از انقلاب، در بسیاری از زمینه ها از ظرفیّت جبهه سازی مردمی به درستی استفاده نشده است. به عنوان مثال، در تحقّق اقتصاد مقاومتی و یا در ترویج فرهنگ جهادی، مردم به درستی به مشارکت گرفته نشده اند. جامعیّت بخشیدن به فرآیند جبهه سازی مردمی و مستمر، منسجم و موزون نمودن آن، محور اصلی این راهبرد است.

جوهره ی این راهبرد که بمنزله ی کانون و سنگر اصلی تحقق جبهه سازی مردمی تلقی می گردد، "مسجد محوری" است. مسجد در حوزه های تمدّنی اسلام اعمّ از شیعه و سنّی در بیش از 1400 سال گذشته نقش محوری ایفاء کرده است. خداوند در آیه شریفه 96 از سوره مبارکه آل عمران می فرماید : "اِنَّ اوّل بَیتٍ وُضِعَ لِنّاس لَلَّذی بِبَکّه مُبارَکاً و هُدیً لِلعالَمین". این یعنی مسجد هم جنبه برکت و معاش دارد و هم جنبه هدایت گری، سعادت زایی و معاد. مقام معظّم رهبری نیز در تاریخ 18 مهر 1389 در پیام به نوزدهمین اجلاس نماز به دوگانه های به هم پیوسته ای که نمایان کننده تصویر مسجد اسلامی هستند و فاصله آن را با عبادتگاه های رایج در ادیان دیگر روشن می کنند، اشاره فرمودند. مسجد طراز با کارکردها و شاخص های منحصر بفردی که دارد محور نظام سازی فرهنگی و غیر فرهنگی است. البتّه ملاحظه داریم، رویکردی که ما در حال حاضر به مسجد مشاهده می کنیم یک رویکرد حدّاقلی در حدّ "معنوی سازی فردی" است و با دو رویکرد میانی و حداکثری یعنی "نظام سازی فرهنگی" و به خصوص با "تمدّن سازی اسلامی" فاصله دارد. در واقع نهادهای وارداتی و حتی موازی مساجد در محلات، بسیاری از این کارکردها را یک به یک به یغما برده اند و این حساب دو دو تا چهارتاست که اگر شما جای خودتان را به دیگری دادید، می آیند و برای شما برنامه ریزی، تصمیم گیری و عمل می کنند.

2-2- تربیت زمینه ساز ظهور:

نهاد مسجد و مراکز مذهبی، مهمترین نهاد در انسجام بخشی و جمع گرایی توحیدی، برای شکوفایی و تربیت سرمایه ی نیروی انسانی با رویکرد مهدوی است. چه آنکه محوری ترین برنامه مساجد و هیئت ها و مراکز مذهبی، اصل تجمع و گردهمایی معنوی است و این خود می تواند با رویکرد حفظ انسجام و اعلان حضور و آمادگی مهدوی صورت پذیرد.

مسجد تراز در عصر غیبت و انتظار، روح و جان برنامه ها و جهت گیری راهبردی فعالیت هایش، تربیت زمینه ساز ظهور و یا ایجاد آمادگی همه جانبه جامعه اسلامی و مردم برای یاری امام زمان عج باید باشد. زیرا با استفاده از احادیث و روایت حوزه مهدویت و ماهیت انتظار، تا مردم به اوج درک و نیاز و نیز آمادگی نرسیده باشند امر فرج و ظهور، اتفاق نخواهد افتاد. بنابراین در راس همه ی نهاد ها، این مسجدتراز انقلاب و نظام اسلامی است که دارای ظرفیت و استعداد مناسب برای تأمین و مهیا سازی این آمادگی می باشد.

3-2- انسجام بخشی و وحدت آفرینی با محوریت آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی؛

از آنجا که مسجد تراز انقلاب بمنزله سنگر اصلی و محوری انقلاب اسلامی شناخته می شود بنا براین باید خروجی تمامی برنامه های مسجد در جهت پایبندی به مبانی و ارزشهای اساسی انقلاب اسلامی و بلکه رشد و ترویج و تقویت آن باشد. چنانکه امام خامنه ای (مدظله) نیز یکی از شاخصه های انقلابی گری و انقلابی بودن را همین امر تاکید دارند.

انسجام بخشی به آحاد مردم بویژه عناصر انقلابی ونیز تقویت مؤلفه های وحدت و همدلی و برادری و برابری در بین توده ی مردم، حول محور ارزشها و آرمانهای انقلاب اسلامی، جهت گیری اساسی و بنیادین مسجد تراز انقلاب است.

4-2- تعلیم و تربیت؛

(ارتقاء معرفت و بصیرت دینی و انقلابی و سیاسی (علم افزایی و بصیرت افزایی))

مسجد تراز، کانون معرفت و بصیرت دینی و سیاسی است، مسجد با محوریت نیایش و ذکر خدا بمنزله دانشگاهی است که اساسا درس حکمت و دین در آن جریان می یابد، ارتقاء سطح پایگاهی پویا و سرزنده می سازد. مسجد تراز انقلاب به همان میزان که به برنامه های معرفتی و معنوی و عرفانی اهمیت می دهد برای برنامه های اجتماعی و سیاسی نیز اهمیت قائل است. تعمیق معنویت و بصیرت افزایی سیاسی دو روی یک حقیقتند که در بستر مسجدتراز انقلاب اسلامی به موازات هم مورد توجه قرار میگیرند. چه بجاست در جدول برنامه های هفتگی مسجد شبی به گفتمان انقلاب و مباحث بصیرتی (سیاسی و اجتماعی) اختصاص یابد.

سیره عملی پیامبران الهی و اولیاء خدا و به تبع آنان علمای وارسته و وظیفه شناس، همواره هدایتگر و معرفت افزایی و تربیت انسانهای شایسته بندگی خدا بوده است. هدایت معنوی، تربیتی، اخلاقی، و حتی هدایت سیاسی و اجتماعی آحاد مردم با استفاده از سنگر و کانون مسجد، روش جاری انبیاء و ائمه اطهار (سلام الله علیهم) و علماء بوده است.

5-2- پرورش نیروی انسانی تراز انقلاب و نظام اسلامی (کادر سازی)؛

شناسایی، جذب، سازماندهی، آموزش و بکار گیری استعدادها.

در نظام ولایی و دینی و انقلابی این توقع و انتظار می رود که با نگاه محله محوری، در بستر مساجد شناسایی استعداد ها و ایجاد زمینه های شکوفایی و تربیت و آموزش های لازم با هدف کادر سازی برای جامعه و انقلاب صورت پذیرد و البته از این رهگذر نیز باید این باور در بین مدیران و مسئولان کشوری تقویت گردد که بهترین مکان برای جذب نیروی انسانی، و سازماندهی و آموزش و گزینش و بکار گیری؛ مساجد می باشند.

6-2- تصمیم سازی؛

مسجد تراز انقلاب، با جذب و سازماندهی استعدادها و ظرفیتهای فکری و علمی و نخبه محل بطور نظامند و اثر گذار در مقام تصمیم سازی در سطح محله و بلکه در سطح ملی می تواند پشتوانه ای برای مدیران خرد و کلان جامعه و نظام اسلامی بشمار آید. این در حالی استکه در گام نخست انقلاب (چهل ساله اوّل) یکی از غفلت های اساسی چه بسا همین معنا ست که عوارض و آسیب هایی را دامن زده است. زیرا در گذر زمان با بروز مسائل و مشکلاتی از قِبل فلسفه سیاسی حاکم بربرخی گلوگاه های تصمیم ساز و تصمیم گیر در کشور، تئوری ناب " سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ما " در معرض چالش جدی قرار گرفته است. سکولاریزه شدن قابل توجهی از مساجد، عدم همگرایی و همپوشانی مساجد و بعبارتی جزیره ای عمل کردن مساجد، خالی بودن مساجد از نسل جدید (نوجوانان و جوانان) و دیگر دغدغه ها و ضعف های محسوس وملموسی که وجود دارد در کنار ظرفیتها و استعداد و زمینه های پیشرفت فراوانی که مساجد دارند بارسنگینی از مسئولیت را متوجه همگان بویژه ارباب فرهنگ و صاحب نظران و مدیران فرهنگی کشور مینماید.

آنچه اکنون مورد نگرانی جدی است این است که در گذر زمان به دلایلی ازجمله سوء برداشت از موضوع استقلال نهادهای دینی و عدم وابستگی به دولتها، نوعی از سکولاریزم و به تبع آن اندیشه‌های لیبرالی بر تار و پود جامعه اسلامی سایه انداخته و باعث گردیده است تا دیواری سخت و بلند بین مسجد و نقش تمدن ساز و تصمیم ساز آن با سیستم‌های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی کشور بوجود آید. این در حالی است که دستگاه‌های تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز و ساز و کار حاکمیتِ بر آمده از انقلاب اسلامی، ریشه در مساجد و فرهنگ دینی و مسجدی داشته و دارد. غفلت و بی‌تفاوتی و اشرافی گری و خواب رفتگی بسیاری از خواص و مدیران باعث گردیده است تا سنگر و خاکریزهای اصلی نظام و انقلاب اسلامی یعنی مساجد به حاشیه رانده شده و بسیاری برای حفظ موجودیت خود، سکولاریزه شدن و نوعی بی‌تعهدی و بی‌مسؤولیتی نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی را پیشه خود سازند!

7-2- زنده و پویا، پاکیزه و تمیز و بدور از هرگونه اذیت و دلزدگی همسایگان؛

مسجد تراز انقلاب اسلامی از هرگونه عمل مکروه و ناپسند و از هرگونه پلیدی و پلشتی بدور می باشد. طیب و طاهر و تمیز و پاکیزه و مبرای از هر گونه آلوده گی ظاهری و معنوی، دارای جاذبه های گوناگون، چه بلحاظ برنامه های جاری و چه بلحاظ وضعیت ظاهری و فیزیکی، زیرا غذای پاکیزه، ظرف پاکیزه نیز طلب می نماید. مسجد از حیثی برای اهل محل به منزله خانه اوّل آنان محسوب می گردد و لذا تمیزی و پاکیزگی اگر از الزامات یک خانه طراز اسلامی است به مراتب تمیزی مسجد از اولویت بالاتری برخوردار می باشد و در مسجد نه تنها باید از هرگونه اخلاق ناپسند همچون گفتگوی از امور دنیوی، غیبت، نمامی، لهو و لعب و هرگونه امور شخصی بدور باشد بلکه باید بلحاظ ظاهری نیز از هرگونه ناپاکی و بهم ریختگی نیز مبرا و بدور باشد. چه نیکوست جمعی از نمازگزاران با تشکیل تیمی، نظافت و انتظامات (محیط درون و بیرون) مسجد را بعهده داشته باشند.

گاهی شیوه نادرست برخی مبلغان و متولیان مساجد، سبب می شود که آحادی از همسایگی نسبت به مسجد اکراه دارند و می خواهند در جایی سکونت داشته باشند که از سر و صداهای ناشی از اجرای غیر صحیح برنامه های فرهنگی مسجد بدور باشند. پرواضح است اگر امنیت و آرامش همسایگان ملحوظ گردد و برنامه های تبلیغی مساجد با نشاط و متنوع باشد، طبیعی است که هر مسلمانی نه تنها همسایگی با مسجد را افتخاری معنوی می داند، بلکه می کوشد در این تلاش ها مشارکت داشته باشد و در حد توان نسبت به تقویت و گسترش فعالیت های فرهنگی مسجد اهتمام ورزیده و آن را فضل و امتیازی برای خویش تلقی نماید.

حضرت امام خمینی - قدس سره - در کنار سفارش های وافی و تاکیدهای مکرری که نسبت به برپایی شعائر دینی و حفظ رونق و فعال بودن محافل دینی و مساجد داشته اند، برحسب مقتضیات و به مناسبت هایی مسلمین را به رعایت موازین شرعی و احتراز از اذیت دیگران در هنگام مراسم مذهبی توجه می داده اند. ذیلا گزیده ای از سخنان این روح قدسی و عبد صالح خداوند از نظر خوانندگان می گذرد:

«. . . گاهی می شود که کارهایی به ظاهر اسلامی، لکن با بی توجهی و خلاف اسلام واقع می شود، . . فی المثل اشخاصی می خواهند خدمت بکنند ... لکن گاهی در کیفیت عمل طوری می شود که معصیت می شود ... کارهایی انجام می دهند که با موازین اسلامی درست در نمی آید ... مثل این که نصف شب ها شروع می کنند به فریاد و شعار دادن و دعا خواندن و تکبیرگفتن در صورتی که همسایه ها هستند و ناراحت می شوند، مریض ها هستند، معلولین هستند ... و این ها رنج می برند و شما یک چیزی را که می خواهید عبادت باشد معصیت کبیره می شود ... .

اگر در سحرماه مبارک رمضان، فرض بکنید یک عده ای بخواهند دعای وحدت بخوانند، خوب می شود در داخل منزل خودشان در داخل آن محلی که هستند ... خودشان بخوانند، برای خدا می خواهند بخوانند و بلندگو اگر دارند ... در داخل بگذارند که صدا بیرون نیاید، گاهی اشخاصی می آیند و شکایت می کنند که تمام آرامش ما را بعضی از این گروه ها به هم می زنند و حتی ما خواب نداریم، شما می خواهید یک کار عبادی بکنید، می خواهید تظاهر کنید، می خواهید چه بکنید؟ تبلیغ کنید، دعا بخوانید شما، دعا بین خودتان و خداست، فرضا بخواهید یک اجتماعی باشد که در آن دعا خوانده بشود، این جا نباید بلندگوهای بزرگ را ... بیرون بگذارند و تمام افرادی که در این محله هستند یا محله های دور هستند رنج ببرند از این کار، اینها معصیت کبیره است که الآن که متوجه شدید، دیگر عذر ندارید، اذیت مسلم و آزار مؤمنین از بزرگ ترین گناهان کبیره است ...» (صحیفه نور، ج 16، ص 244 - 243 .)

از حضرت آیة الله العظمی گلپایگانی پرسیده اند: صبح ها که مردم خوابند، اذان گفتن با بلندگو چه صورت دارد؟ آیا مردم آزاری هست یا نه؟ ایشان پاسخ داده اند: اذان گفتن هرچند موجب بیدارشدن دیگران شود جایز است. مگر یقین کند که موجب مرض یا شدت مرض کسی شود. (مجمع المسائل، آیة الله العظمی گلپایگانی، ج 1، ص 162، سؤال 138 .)

در استفتایی از حضرت آیة الله العظمی اراکی پرسیده اند: آیا بلند کردن صدای اذان از مسجد مخصوصا اذان صبح در صورتی که همسایگان مسجد اعتراض می کنند و اظهار می کنند صدای اذان موجب اذیت و آزار آنها می شود، جایز است یا نه؟

ایشان در جواب خاطر نشان ساخته اند: اذان شعار اسلام است و ملازمه غالبی دارد با بیدارشدن همسایگان مسجد، ولی در صورت استلزام ضرر، احوط آن است که صدای آن را طوری تنظیم کنند که حتی الامکان موجب اضرار به همسایگان نشود. (رسالة توضیح المسایل آیة الله العظمی اراکی، ص 602، بخش پاسخ به استفتاها.)

8-2- مدیریت فرهنگ عمومی و توده ای؛

مسجد تراز انقلاب همواره خود را در برابر افکار عمومی و فرهنگ توده ای مسئول می داند. و لذا علاوه بر برنامه های جاری و هفتگی خود برای حفظ انسجام عناصر مسجدی و تقویت روحیه انقلابی و جهادی اهتمام ویژه ای دارد و لذا سازماندهی و راه اندازی اردو های جهادی، نماز جمعه، مناسبتهای مذهبی و انقلابی، حضور در صحنه های انقلاب، برنامه های فرهنگی هنری و ... اهمیت فوق العاده ای قائل است. کانونی است برای حفظ و تقویت روحیه انقلابی و ایثار و فرهنگ و عمل جهادی، پایگاهی است برای حمایت و پشتیبانی از ارزشهای انقلاب و نظام اسلامی و انقلابی، سنگر و خاکریز اول است برای پاسداری از ارزشها و آرمانهای جامعه و...

9-2- جوانگرا؛

میدان دادن به جوانان در تمامی عرصه هایی که ظرفیت و استعداد لازم را دارا هستند، عهده داری مدیریت میدانی مساجد توسط جوانان در ضمن احترام به پیشکسوتان و بهرمندی از تجربیات ارزشمند آنان با ایجاد ارتباط مفید و مؤثر.

سردار دلها شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی با همان ادبیات ساده و در عین حال قاطع همیشگی اش، خطاب به امامان جماعت مساجد اینگونه فرمودند: «کسی که نتواند سربازانش را حفظ کند، خطش سقوط کرده و اگر جوانانی از مسجد رفتند خط آن امام جماعت شکسته و سقوط کرده است. » ( 19/5/1396)

10-2- برخوردار از پایگاه مقاومت بسیج فعال (خواهر و برادر)؛

مسجد تراز انقلاب اسلامی برخوردار از پایگاه مقاومت بسیج (خواهر و برادر) است. چه آنکه سنگر بودن مسجد برای انقلاب بدون آن لطفی ندارد. مسجد انقلابی نه تنها از ایجاد پایگاه مقاوت استقبال می کند، بلکه در مقام حمایت و پشتیبانی از هر گونه اهتمام و تلاشی دریغ نخواهد داشت و از همه مهمتر سازوکار حاکم بر کلیه برنامه ها و جهت گیری های مسجد بر مبنای فرهنگ بسیجی است.

شناسایی استعدادها و جذب و سازماندهی و تربیت و آموزش و ایجاد آمادگی همه جانبه متناسب با شرایط جامعه و انقلاب و در نهایت بکار گیری عناصر بسیجی و انقلابی در عرصه های مختلف و مورد نیاز، از جمله ماموریت های پایگاه مقاومت بسیج در مسجد و محله است.

11-2- مدیریت نافذ و مردمی و روح بخش با برنامه های راهبردی و مناسب؛

مسجد تراز انقلاب اسلامی مسجدی است با برنامه و طرح راهبردی مناسب. برنامه ای فراگیر و رشد دهنده و پیش برنده برای تمامی اقشار، از مقطع طفولیت تا هنگامه مرگ و از زندگی فردی و شخصی تا حیات اجتماعی. اساسا هر محله و روستا و شهر و دیاری، اقتضائات خاص خودش را دارد، چنانکه هر جامعه و مردمانی به تناسب تنوع فرهنگ های بومی و سنت های قومی و اقلیمی، از حال و هوای خاص خود برخوردار می باشد؛ از این روی ازمساجد نیز به تناسب این اقتضائات متنوع، انتظارات مطابق با شرائط و ویژه گی های حاکم و جاری در هر منطقه و محلی می رود. مسجد تراز جامعه انقلابی و اسلامی بمنزله کانون درمان دردها و بیماری های فکری، اعتقادی، تربیتی، سیاسی و اجتماعی و... باید با برنامه های مشخص و هدفمند و نیز طرح های راهبردی مناسب و شفا بخش، بتواند اثر گذاری مطلوب در رفع نیازهای مردمان پیرامون خود بویژه نمازگزاران مرتبط با مسجد را داشته باشد تا مسجد مطلوب و شایسته، شناخته بشود.

12-2- هم افزا با رویکرد تعاملی و منعطف و به روز؛

از جمله شاخصه های مسجد تراز انقلاب این استکه : در عین الهام از روشهای سنتی و تجربه پیشینیان که درس و عبرتی برای آیندگان است، به تناسب شرایط زمان دارای ابتکار عمل و اقدام بلکه جلوتر از زمان باشد. و در عین حفظ استقلال، هم افزا با دیگر بازیگران عرصه فرهنگ دینی و انقلابی قرار داشته باشد. زیرا بطور طبیعی در جامعه ی اسلامی و انقلابی چه بسا تشکل های مردم نهاد و یا وابسته به دولت وجود دارند که در کنار کارکردهای مساجد به امور فرهنگی و یا حتی مناسبتی و مذهبی نیز می پردازند. آنچه در ایخصوص حائز اهمیت است این استکه در جامعه ی دینی و انقلابی با محوریت مسجد، نوعی هم افزایی و هم پوشانی در این رابطه حاکم و اعمال گردد و این می طلبد اولا شأن و جایگاه و یا نقشی نظامند بر ای مساجد در جامعه ترسیم و بلکه در سطح ملی به تصویب برسد تا همگان خود را در تنظیم با این کانون محوری موظف بدانند و دیگر اینکه مساجد نیز ظرفیت مدیریتی و هدایتی و اشراف خود را تقویت و در حد قابل قبولی برسانند.

13-2- پناهی برای همه؛

مسجد تراز انقلاب اسلامی، مأمن و ملجأو پناه گمراهان و درماندگان و نیازمندان می باشد. اهل مسجد به یمن توفیقی که برای حضور در مسجد دارند، بمنزله مؤمنانی که نسبت به دیگر افراد از شخصیت و وقار و شأن برتری در منظر عامه مردم برخوردارمی باشند و در گرفتاری ها و مشکلات و نیازها بطور طبیعی به آنان بعنوان معتمَد مردم هر محل مراجعه میکنند. و لذا حضور چنین افرادی در محیط مسجد، باعث می گردد که مسجد ملجأ و پناه همگان بویژه درماندگان قرارگرفته و با آغوش باز و دلی گشاده و برخوردی گرم با انسانهای ضعیف و جویای کمک و یاری دارند. مسجد در حالی که مجلی است برای پیرایش دل و اصلاح بیماری ها و آلودگی های باطنی و معنوی، کانونی است برای رفع نیازهای روحی و باطنی و حتی مادی و ظاهری نیازمندان و درماندگانی که به مسجد پناه آورده اند. البته محور این مرجعیت و ملجئیت، قطعا امام جماعت استکه قبلا نسبت به شأن هدایتگری و پدری آن صحبت کرده ایم.

امام خمینی که بیش از همه دغدغه ی محرومان و پابرهنگان را داشت همواره تاکید داشتند که؛ ما روحانیون باید دنبال این مسأله باشیم که با اهتمام تمام، بر امور مسلمین نظارت تام و تمام داشته باشیم :

«خوب پیغمبر سفارش کرده است که باید اهتمام [به ]امور مسلمین [داشته باشید ]اهتمام به امور مسلمین فقط همین است که ما بگوییم نماز چند رکعت است و شک بین کذا چی است؟ این اهتمام به امور مسلمین است؟ مسأله گویی که اهتمام به امور مسلمین نیست. امور مسلمین عبارت از امور سیاسی مسلمین است، امور اجتماعی مسلمین است، گرفتاریهای مسلمین است و کسی که اهتمام به این نکند، به حسب آن روایت، فَلَیْسَ بِمُسْلِمْ. و ما امیدواریم که لا اقل از این دنیا نرویم و مشمول این نشویم که [بگویند: ]شما مسلم نبودید؛ برای اینکه در امور مسلمین اهتمام نداشتید. ما باید دنبال این مسأله باشیم که با اهتمام تمام، بر امور مسلمین نظارت تام و تمام بر امور داشته باشیم. (صحیفه امام، ج‌17، ص: 39)

14-2- مدیریت شورایی و تیمی؛

مسجد تراز انقلاب چه بلجاظ ارائه خدمات مادی و معنوی بر ریل عدالت عمل کرده و پناهی برای همه آحاد مردم بویژه نیازمندان و انسانهای گرفتار است، بلجاظ اداره و مسئولیت و مدیریت نیز قائم شخص خاصی نمی باشدزیرا مسجد وقتی با نیت خالص وقف حوزه دین و مکتب و اقلاب شد اختصاص به فرد یا جریان خاصی ندارد. در عین اینکه محوریت با امام جماعت است و دارای نظم و نظامی از ناحیه هیئت امناء اما روح مشورت و هم افزایی بر آن حاکم است و در همه ابعاد و امور تیمی و شورایی اداره می شود.

بعنوان نمونه می توان ارکان اصلی مسجد طراز را اینگونه معرفی کرد : شورای راهبردی یا اطاق فکر – شورای اندیشه ورزی – شورای اجرایی یا هیئت امناء – شورای فرهنگی و تبلیغات- تیم رسانه و شورای فضای مجازی- شورای پایگاه بسیج- شورای مشاوران جوان مسجد و امام جماعت- شورای تربیت بدنی – شورای بهداشت و مشاوره پزشکی- تیم و یا مرکز مشاوره (خانواده و ازدواج، تحصیلی، حقوقی و کارآفرینی و... و.) – شورای بانوان- شورای هئیت های قرآنی و مذهبی مسجد- شورای امداد و خیریه- تیم و یا ستاد اردوهای جهادی- شورای امر به معروف و نهی از منکر –شورای حل اختلاف و ...

15-2- حلقه وصل بین توده مردم و رهبری و دولتمردان نظام اسلامی؛

مسجد تراز انقلاب، کانونی است برای تبیین منویات رهبری حکیم و فرزانه انقلاب، کانونی است برای حفظ و تقویت روحیه انقلابی و ایثار و فرهنگ و عمل جهادی، کانونی است برای حمایت و پشتیبانی از ارزشهای انقلاب و نظام اسلامی و انقلابی، سنگر و خاکریز اول است برای پاسداری از ارزشهای انقلاب اسلامی و...

حقوق متقابل امت و امام جامعه و یا ملت و نظام حاکم از موضوعات بسیار مهم و اساسی است که در آموزه های اسلامی و نیز آرمانهای انقلاب اسلامی مورد توجه ویژه قرار دارد. زیرا از یک طرف این رهبری و حاکمان نظام اسلامی هستند که با اعتماد و حمایت و پشتیبانی و رای مردم روی کار آمده و مسئولیت خطیر اداره ی جامعه و کشور اسلامی را بعهده گرفته اند و رمز موفقیت خودرا در استمرار این حمایت و پشتیبانی می دانند، (حمایتی که تجلی آن در درک صحیح قوانین و دستورات و منویات رهبری نظام اسلامی و مسئولان امر و اطاعت از آن می باشد.) و متقابلا حقی از ناحیه ی حاکمان اسلامی و انقلابی بر آحاد مردم است که بعنوان ولی نعمتان جامعه و کشور اسلامی بر مواضع و عملکرد مسئولان و مدیران جامعه و نظام، نظارت مفید و مأثری داشته باشند. مسجد تراز انقلاب که در متن جامعه از محوریت اجتماعی و مردمی برخوردار است بواقع اصلی ترین کانونی است برای ایجاد این ارتباط و بمنزله ی حلقه وصل بین افکار عمومی و توده ی مردم و حاکمان و متولیان نظام اسلامی می تواند نقش ایفا نماید. ازطرفی با رصد و تمرکز بر منویات و هشدار ها و توصیه های رهبری انقلاب و مسئولان نظام و تبیین بموقع آن در محیط مسجد، آحاد مردم را از راهنمائی های دیدبان تیز بین جامعه و انقلاب و نیز مسئولان نظام آگاه می سازد. و از طرفی با دعودت از مسئولان امر مردم را در جریان مستقیم سیاست ها و مصالح ملی قرار می دهد و از همه مهمتر زمینه طرح انتقادات سازنده و دیدگاه ها و پیشنهادات مردمی و رساندن آن ها به گوش مدیران و مسئولان نظام را فراهم می کند. بنا براین مسجد تراز انقلاب نقش دوطرفه ای را در جهت قوام و انسجام جامعه بعهده دارد از جهتی پیام و نظرات نظام و رهبران و مسئولان را بموقع و بهنگام برای عموم مردم تبیین و انتقال می دهد و از جهت دیگر مسجد را کانونی برای نظارت مردم و طرح انتقادات و اعتراض ها و نیز پیشنهادات شایسته ی مردمی و انعکاس و انتقال آن به مدیران و مسئولان امر قرار می دهد.

منبع:

N17862/U49/S/C/T