پایگاه خبری مسجد نیوز

سید محمدحسین تقوی - پایگاه اطلاع‌رسانی مسجدنیوز؛ در طول زمان تاسیس این مسجد تاکنون، شاهد حضور مردم به دلایل مختلف در مسجد اعظم بوده‌ایم، اما جریانات انقلابی را می‌توان به عنوان اوج و خط پررنگ تاریخ تجمعات مسجد اعظم نام برد.

به عنوان یکی از نخستین حرکت‌هایی که در مسجد اعظم علیه حکومت انجام شد، می‌توان به سخنرانی محمد صادقی تهرانی در سال 1341 علیه محمدرضا پهلوی در مراسم سالگرد آیت الله بروجردی اشاره کرد که منجر به تحت تعقیب قرارگرفتن ایشان نیز شد. 

همچنین سخنرانی امام خمینی(ره) در مسجد اعظم که پس از آزادی ایشان از حبس و حصر در تاریخ 26 فروردین سال 1343 از دیگر جرقه‌های انقلاب اسلامی بود که در این مسجد زده شد. 

 در دی‌ماه 1356 آیت‌الله گلپایگانی در مسجد اعظم قم سخنانی ایراد کردند که بازتاب گسترده آن به سایر شهرهای ایران نیز رسید که محوریت اصلی تمام این سخنان تاریخ شاهنشاهی، حجاب و تعطیلی مدرسه فیضیه، چگونگی کار بانک‌ها و تحریم معامله با بانک صادرات بود.

پس از پخش نوار سخنرانی ایشان در کشور، عده‌ای از مردم سپرده‌های خود در بانک صادرات را که گفته می‌شد سرمایه‌اش متعلق به شخصی بهایی به نام هژبر یزدانی است بیرون کشیدند. 

پس از شروع تظاهرات‌ و مخالفت‌های علنی مردم با حکومت پهلوی، مأموران نیز به مقابله با مردم پرداختند و هر روز یکی از شهرهای کشور شاهد درگیری و کشتار مردم بی‌دفاع بود و به دنبال آن، برای شهدا مراسم ختم و یادبود در مساجد برپا می‌شد. 

مسجد اعظم قم نیز مانند بیش‌تر مساجد کشور در 2 اسفند 1356 برای شهدای تبریز مراسم چهلم برگزار کرد، که البته این تنها مجلس بزرگداشت نبود، بلکه به مناسبت بزرگداشت شهدای یزد نیز مجلسی در 16 فروردین 1357 در مسجد اعظم برپا شد. 

در 19 اردیبهشت 1357، مصادف با چهلم شهدای یزد، جهرم و اهواز، حدود 12هزار نفر از مردم قم به ویژه طلاب و زنان چادری به مناسبت مجلس ترحیم شهدا در مسجد اعظم اجتماع کرده و خواستار بازگشت امام خمینی(ره) به ایران و آزادی روحانیون من‌جمله آیات سیدمحمود طالقانی و حسینعلی منتظری و دیگر زندانیان سیاسی از زندان‌های حکومت و بازگشت کلیه تبعیدشدگان و... بودند. 

پس از پایان مراسم، شرکت‌کنندگان در مراسم اقدام به تظاهرات و دادن شعار علیه حکومت کردند و در نهایت مأموران با استفاده از ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور، مردم را متفرق کردند. 

سال 1357 مخالفت‌ها بیشتر به صورت تظاهرات نمود داشت و مردم پس از اجتماع در مساجد به خیابان‌ها می‌آمدند و علیه حکومت شعار می‌دادند و به تبع آن افراد حکومت؛ مساجد را محاصره می‌کردند تا از بروز تظاهرات خیابانی جلوگیری شود و در مواردی در خیابان‌ها به مقابله با مردم می‌پرداختند.

4 شهریور 1357 حرم حضرت معصومه(س) و مسجد اعظم به دنبال تظاهرات وسیع مردم قم، توسط نظامیان محاصره شد؛ اما مردم ترسی از مأموران و نظامیان نداشتند و مراسم‌های خود را در مساجد برپا می‌کردند.

حجت‌الاسلام هادی غفاری در 11 شهریور 1357 در مسجد اعظم به مناسبت چهلم درگذشتگان واقعه مشهد درباره حکومت اسلامی و تأیید امام خمینی(ره) سخنرانی کرد و طی سخنان خود حمله شدیدی به دولت و حکومت پهلوی داشت. 

در اول مهر 1357 نیز دو مراسم در مسجد برپا شد که مجلس صبح ختم درگذشت پسر آیت‌الله گلپایگانی از سوی آیت‌الله پسندیده و مجلس بعدازظهر از سوی آیت‌الله شریعتمداری برگزار شد که حدود پنج هزار نفر در آن شرکت کردند و پس از خاتمه مجلس جمعیت حاضر در مسجد اقدام به تظاهرات در خیابان‌های اطراف مسجد و دادن شعار علیه شاه کردند اما توسط مأمورین فرمانداری متفرق شدند. 

این جریانات در شب هفت سیدمهدی گلپایگانی که همزمان با شب شهادت امام جعفر صادق(ع) و سالگرد واقعه مدرسه فیضیه در مسجد اعظم قم برگزار شد؛ ادامه داشت و با توجه به برگزاری این مراسم در سال‌های پیش و نیز مراسم ختم گلپایگانی که در نهایت منجر به تظاهرات شد، حکومت احتمال بروز حادثه از سوی مردم را می‌داد، پس میزان مراقبت‌ها را افزایش داده بود.

هر چه سال 1357 به پایان خود نزدیک‌تر می‌شد اعتراضات مردم نیز پر رنگ‌تر شده و مردم در بیش‌تر روزها در مسجد اعظم جمع می‌شدند. 

در 18 دی پاره‌ای از روحانیون و طلاب من‌جمله حجج اسلام احمد جنتی، محمد یزدی و سیداحمد کلانتر که حکومت آنان را افراطی می‌نامید در مسجد اعظم تجمع کرده و سپس اقدام به تظاهرات کردند و به جلوی شهربانی رفتند. 

در 20 دی نیز تجمع بیش از 20هزار نفر در مسجد اعظم و صحن مطهر حضرت معصومه(س) شکل گرفت که در نهایت منجر به راهپیمایی شد. 

هم‌چنین در 11 بهمن نیز روحانیون و فرهنگیان قم برای ورود امام خمینی(ره) به کشور در مسجد اعظم قم تحصن کردند. 

مسجد اعظم قم در تمام سال‌های مبارزه مردم علیه حکومت پهلوی، محکم و استوار بود و مأمن امنی برای مبارزین به حساب می‌آمد و حکومت هم با تمام سخت‌گیری‌هایش نتوانست مانع حضور مردم در این مکان شود. 

این مسجد هم اینک نیز شهرت خود را داشته و محل حضور طلاب و زوار در قم است.

انتهای پیام/

منبع:

N13795/U46/S1,2,4,/C19/T3