چالش ها و امیدهای ترویج معارف اهل بیت(ع) در مساجد
آیت الله موسوی هشترودی با اشاره به نقش مساجد در ترویج قرآن و سیره اهل بیت (علیهم السلام) گفت: ترویج معارف ائمه اطهار(ع) نیازمند آن است که از مبلغان با تجربه در امر تبلیغ در مساجد استفاده کنیم.
به گزارش مسجدنیوز،اولین روز از دهه تکریم و غبارروبی مساجد از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد «مسجد، پایگاه تبلیغ قرآن و معارف اهل بیت(ع)» نام گرفته است. این عنوان بیش از هر زمان این مساله را به اذهان متبادر می کند که مسجد پایگاه نشر سیره ائمه ا طهار است و از مسیر مسجد است که می توانیم مردم و به ویژه قشر جوان را با آموزه های دین و اهل بیت عصمت و طهارت آشنا کنیم. اما این مهم نیازمند برنامه ریزی دقیقی است که می طلبد سایر مراکز تاثیرگذار در امر مسجد ، ائمه جماعات را در نیل به آن یاری کنند.
در راستای بررسی این مسئله با آیت الله موسوی هشترودی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:
- به اعتقاد شما معرفی سیره اهل بیت(علیهم السلام) در مساجد باید به چه شکل و روشی انجام شود تا نتیاج مثبتی بر جوانان داشته باشد؟
یکی از نکات مهم و کاربردی که نیاز اصلی فرهنگی و اجتماعی جامعه امروز ماست آن است که بتوانیم معارف و سیره اهل بیت را در مسجد برای مردم بیان کنیم.
با توجه به برنامه های دشمن برای دین زدایی و از میان بردن معارف دینی، ما هیچ چاره ای نداریم جز اینکه پایگاه های علمی و فرهنگی و اعتقادی را احیا کنیم و این مسایل محقق نمی شود جز اینکه در مسجد بیان شود.
باید صحبت در مورد زندگانی ائمه اطهار(علیهم السلام) در مساجد باید فارغ از مراسمات معمولی باشد که به مناسبت های مختلف در مسجد برگزار می شود. نوع مواجهه آن بزرگواران در شرایط مختلف با افراد و اساسا سبک زندگی آنان از جمله مباحثی است که باید به شکل مستمر در مسجد ارایه شود. نسل جوان ما با آشنایی با شیوه و سبک و سیاق زندگی ائمه است که می توانند دین و معارف دین را بشناسند.
- به نظر می رسد احیای ظرفیت مساجد اقدامی مهم در این راستا قلمداد شود، جذب حداکثری مردم به مسجد با احیای کارکردهای مساجد محقق می شود، چه تحلیلی در این رابطه دارید؟
مساجد همان طور که در صدر اسلام محور بودند امروز نیز باید در همان مسیر قرار گیرند. در مرور تاریخ اسلام می بینیم که اولین مسجد در قبا و بعد در مدینه راه اندازی شد و بعد از تاسیس مسجد النبی پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) بنای فرهنگی را در افکار و اندیشه های مردم ایجاد کردند. اما نکته مهم در مورد رویکرد پیامبر نسبت به مسجد آن است که برای مثال در ساخت مسجد خودشان کمک می کدرند، عمار می گوید ما می دیدیم که پیامبر سنگ بزرگی را برداشته است و ما شرمنده می شدیم و می رتفیم تا کمک شان کنیم ولی اجازه نمی دادند.
این رویکرد پیامبر در ساخت مسجد سبب شد تا فرهنگ ساخت مسجد نسل به نسل در میان مسلمانان نهادینه شود.
- با این حال این محوریت مسجد در ادوار مختلف تاریخ اسلام دچار تغییر شد، حتی در عصر معاصر و در سیر انقلاب اسلامی، می بینیم که در جریان انقلاب، مساجد پایگاه بودند اما بعد از انقلاب تا حدودی برخی نقش هایی که قبلا برای مساجد متصور بودیم از میان رفت و گاهی مسجد در برخی مناطق تنها تبدیل به مکانی صرفا برای اقامه نماز شده است.
بله، متاسفانه بعد از انقلاب این تفکر در ذهن بسیاری از مردم جا افتاده است که مساجد صرفا مکان عبادی هستند که حکومت باید برای ما باز کند و ما برویم در آن عبادت کنیم در حالی که چنین نیست.
حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم)، به عنوان رهبر اسلام خودشان در ساخت مسجد با مردم مشارکت داشتند، مردم مسجد می ساختند و پیامبر هم در این راه کمک می کرد. مردم درا مور مسجد نقش داشتند. همین کافی بود تا مسجد تبدیل به محور شود.
بنابراین به نظر من امروز باید برای احیای مساجد و کارکردشان از مردم کمک بگیریم. مردم را در فعالیت های مسجد نقش دهیم و به بهانه های مختلف آنان را دعوت کنیم که در مسجد حضور یابند. چنین رویکردهایی به ویژه در مقابل قشر جوان سبب می شود تا جوان با مسجد آشتی کند.
- چه چالش ها و ضعف هایی در نوع عملکرد مساجد وجود دارد که در برخی موارد شاهد کمرنگ شدن کارکردهای مساجد هستیم؟
بله انکار نمی کنم اما امروز رسانه ها و به خصوص متولیان مساجد و روحانیون عامل اصلی هستند که می توانند مساجد را در اختیار مردم قرار دهند و جوانان را دعوت کنند که در مساجد حضور یابند، وقتی این اتفاق افتاد باید با یک نوع برنامه ریزی جذاب مردم و به ویژه جوان را در امور مسجد نقش داد.
اصلا هدف در مساجد این نیست که جمعیت زیاد باشد، صدنفر هم حضور داشته باشند اما حضورشان به صورت کیفی باشد و در عین حال با علاقه ذاتی وارد مسجد شوند نتیجه حاصل می شود.
معتقدم برنامه ریزی مستمر برای ایام مختلف سال در مسجد می تواند زمینه سازی مناسبی را برای جذل ایجاد کند. ایام تعطیلی مدارس و اوقات فراغت دانش آموزان نیز فرصت مناسبی است.
- حوزه های علمیه برای جذب مردم به مسجد چه نقشی دارند؟ به هرحال ائمه جماعات هرکدام روزی از طلاب حوزه های علمیه بوده اند.
روحانیت رسالت مهمی دارند اما توجه داشته باشیم کع حوزه و روحانیت به تنهایی نمی توانند در راستای بهبود فعالیت های مساجد نقش داشته باشند. باید در فرصت ها و مناسبت های مختلف مذهبی یا فرصت های تبلیغی که داریم به صورت مدیریت شده بر اساس نیاز جامعه و با زبان امروز مبلغ را به مساجد بفرستیم نه اینکه هرکسی سلیقه ای وارد میدان شود. برخی طلبه هستند اما تجربه تبلیغ ندارند برخی نیز صرفا به بیان مسایل اخلاقی در مساجد اکتفا می کنند.
من فکر می کنم حوزه علمیه به عنوان اصلی ترین سیاست گذار فرهنگی جامعه ما باید اولا شناسایی کند که در مساجد چه موارد محتوایی نیاز است و بعد مبلغان خود را به مساجد بفرستند.
مساله دیگر اینکه متاسفانه دست اکثر ائمه جماعات از حوزه های علمیه کوتاه است، یعنی حلقه وصلی میان امام جماعت و حوزه برقرار نیست. وقتی طلبه ای فارغ از لتحصیل می شود از حوزه خارج می شود و مثلا به عنوان امام جماعت وارد مسجد می شود و شروع به تبلیغ می کند. در حالی که ما در دانشگاه ها، در ستاد ائمه جمعه و جماعات می بینیم که این سیستم ارتباطی وجود دارد.
توجه داشته باشیم که مسئله رونق مساجد و جذب جوانان به مسجد صرفا به خاطر سخنرانی خوب و مداحی خوب نیست، اگر مردم پاسخ نیازهایشان ر ا در مسجد پیدا کنند قطعا وارد می شوند.
در کنار این مباحث لازم می دانم اشاره ای هم به برخی فعالیت هایی بعضی افراد داشته باشم که اخلاق را زیر سوال می برد.
چند شب قبل کلیپی برای من آوردند که در مورد انحرافات موجود در امر تبلیغ بود که برای برخی طلاب ایجاد شده است. یک طلبه هر نوع صدایی را تقلید می کرد تا به قول خودش بتواند مردم را جذب کند. این مساله خیلی از موار درا زیر سوال می برد. کلیپی که اشاره کردم از یک طلبه مشهدی بود که در سالنی با حضور زنان و مردان تقلید صدا می کرد. این یعنی چی؟
اما روحانی مسجد باید دستش در دست مراجع تقلید و مسئولین و علمای حوزه علمیه به ویژه حوزه علمیه قم باشد وگرنه مثل دریایی می شوند که با اقیانوس ارتباط ندارند و فعالیتشان جزیزه ای و کم اثر می شود.
- توصیه شما برای رونق مضاعف مساجد در ایام ماه مبارک رمضان چیست؟
توصیه می کنم درماه رمضان مساجد به صورت 24 ساعته به روی مردم باز باشد، به طوری که مردم حضور مسجد را احساس کنند و هر زمانی که بخواهند می توانند به مسجد مراجعه کنند. فضای مسجد نباید خالی باشد. حتی می توان این فضا را اختصاص به مطالعه دانش آموزان داد.
پایان پیام/
منبع: شبستان
N496/U0/S1,/C8/T1